Βορειοδυτικά της Ακρόπολης, ο χώρος της Αρχαίας Αγοράς Αθηνών αποτελεί μια έκταση που ταξιδεύει κάθε επισκέπτη πίσω στον χρόνο. Στην αρχαιότητα, υπήρξε το διοικητικό και οικονομικό κέντρο της πόλης, το μέρος όπου εκτυλισσόταν κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής. Στη μεγάλη ανοιχτή πλατεία δέσποζαν τα σημαντικότερα δημόσια κτίρια και ιερά της εποχής, όπως οι ναοί, το Βήμα, το ωδείο και η βιβλιοθήκη. Σήμερα, τα μνημεία που έχουν διασωθεί εντός του χώρου και το Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς διηγούνται γλαφυρά την ιστορία του εμπορικού και κοινωνικού πυρήνα της Αρχαίας Αθήνας.
Ανάμεσα στους λόφους του Αρείου Πάγου και του Αγοραίου Κολωνού, ιδρύθηκε στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. η Αγορά των Αθηνών. Τον χώρο διέσχιζε η οδός των Παναθηναίων, ένας από τους σημαντικότερους δρόμους της αρχαίας πόλης, από όπου περνούσε η σπουδαία πομπή προς την Ακρόπολη κατά τους εορτασμούς των Παναθηναίων.
Τα πάντα μπορούσαν να συμβούν στην Αγορά και πράγματι συνέβαιναν, στο σημείο – επίκεντρο του δημόσιου βίου της πόλης. Οι Αθηναίοι προσέρχονταν στην πλατεία όχι μόνο για εμπορικές συναλλαγές, αλλά για πληθώρα πολιτιστικών, πολιτικών, θρησκευτικών και δικαστικών δραστηριοτήτων. Εκεί διαμορφώθηκε η «καρδιά» της αθηναϊκής δημοκρατίας και ρίζωσε το δημοκρατικό πολίτευμα υπό τον Σόλωνα, τον Κλεισθένη και τον Περικλή. Εκεί δίδαξαν σπουδαίοι φιλόσοφοι, όπως ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας.
Έπειτα από αλλεπάλληλες επιθέσεις και καταστροφές, ο χώρος της Αρχαίας Αγοράς οδηγήθηκε στην οριστική εγκατάλειψη μετά τον 6ο αιώνα μ.Χ. Είχαν προηγηθεί οι λεηλασίες από τα περσικά στρατεύματα το 480 π.Χ., από τους Ρωμαίους το 86 π.Χ., η εισβολή των Ερούλων το 267 μ.Χ. και η Σλαβική επιδρομή έως τον 6ο αιώνα μ.Χ.
Και ενώ τα αρχαία κτίρια και χιλιάδες αντικείμενα είχαν θαφτεί κάτω από το χώμα, οι εκτεταμένες ανασκαφικές έρευνες του 19ου και του 20ου αιώνα έφεραν πάλι στο φως την Αρχαία Αγορά των Αθηνών.
Σήμερα, κάθε επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει από κοντά τον καλά διατηρημένο Ναό του Ηφαίστου, που είναι ευρύτερα γνωστός ως «Θησείο». Στις μετόπες της ανατολικής πλευράς του απεικονίζονταν οι εννέα άθλοι του Ηρακλή ενώ τη βόρεια και νότια πλευρά κοσμούσαν σκηνές από τους τέσσερις άθλους του Θησέα.
Επίσης, ένα από τα πιο σημαντικά οικοδομήματα είναι η Θόλος, η έδρα του σώματος των πενήντα πρυτάνεων, των πενήντα δηλαδή βουλευτών κάθε φυλής που ασκούσαν διοίκηση για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Εκεί βρίσκονταν και φυλάσσονταν τα επίσημα μέτρα και σταθμά του αθηναϊκού κράτους.
Το Νέο Βουλευτήριο, που φιλοξενούσε τις συνεδριάσεις της Βουλής των 500, ήταν ένα ορθογώνιο κτίριο και σήμερα διατηρούνται μερικώς τα θεμέλιά του. Οι βουλευτές προετοίμαζαν τα νομοσχέδια σε αυτό τον χώρο, τα οποία στη συνέχεια υποβάλλονταν προς ψήφιση από την Εκκλησία του Δήμου.
Κατά την είσοδό του στην Αρχαία Αγορά, ο επισκέπτης σήμερα μπορεί να δει και τον Ναό των Αγίων Αποστόλων του Σολάκη, το μοναδικό μεσαιωνικό μνημείο που διασώζεται στον αρχαιολογικό χώρο. Χτίστηκε λίγο πριν το 1000 μ.Χ. και αποτελούσε το κέντρο της βυζαντινής συνοικίας της περιοχής. Στο εξωτερικό τμήμα του ναού, παρατηρεί κανείς ιδιαίτερα κεραμοπλαστικά κοσμήματα και «κουφικά» σχέδια, τα οποία πήραν το όνομά τους από την αραβική γραφή που αναπτύχθηκε στην πόλη Κούφα.
Το Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς, στο αναστηλωμένο κτίριο της Στοάς Αττάλου, συνοψίζει στις εγκαταστάσεις του την ιστορία των ανασκαφών και προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για τον ιδιωτικό και δημόσιο βίο των αρχαίων Αθηναίων. Όλη η εξέλιξη του δημοκρατικού πολιτεύματος αναδεικνύεται μέσα από εκθέματα και ευρήματα που προσελκύουν το ενδιαφέρον μέσα από μία σύγχρονη μουσειακή προσέγγιση.
Η περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Αγοράς Αθηνών, σε έναν τόπο με έντονο συμβολισμό και μακραίωνη ιστορία, είναι μια πολύτιμη εμπειρία. Οργανώστε την επίσκεψή σας, αφιερώστε χρόνο στα μνημεία και το μουσείο και ταξιδέψτε νοητά στη χρυσή εποχή της Αρχαίας Αθήνας, στην «καρδιά» της δημοκρατίας και του πολιτισμού της!