Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Χρυσολεοντίσσης (Παναγία Χρυσολεόντισσα)-Αίγινα

Σε ένα κατάφυτο οροπέδιο περιτριγυρισμένο από βουνά, στο κέντρο της Αίγινας, βρίσκεται το σπουδαιότερο μοναστήρι του νησιού, αφιερωμένο στην προστάτιδά του, την Παναγία Χρυσολεόντισσα. Ιδρύθηκε γύρω στο 1600, για να στεγάσει την εικόνα της Παναγίας Χρυσολεόντισσας. Η εικόνα μέχρι τότε βρισκόταν στην παραθαλάσσια μονή του Αγίου Λεοντίου κοντά στο χωριό Λεόντι, η οποία είχε επανειλημμένα καταστραφεί από πειρατές, γι’ αυτό οι μοναχοί της κατέφυγαν στην πιο προστατευμένη αυτή περιοχή μακριά από τη θάλασσα. Η ίδρυση της νέας μονής έγινε την περίοδο 1600-1614. Το συγκρότημα έχει διατηρήσει τη φρουριακή όψη που είχε ήδη από τον 17ο αιώνα. Έχει τετράγωνη κάτοψη και περιβάλλεται από ψηλά κτίρια κελλιών, με πυργίσκους, πολεμίστρες και μικρά παράθυρα τοποθετημένα ψηλά. Στο κέντρο του υψώνεται ο τριώροφος οχυρός πύργος που χρονολογείται στο 1610, ενώ δίπλα του, στο υψηλότερο επίπεδο, είναι κτισμένο το καθολικό, που χρονολογείται στο 1808 και έχει κτιστεί στη θέση παλαιότερου, που καταστράφηκε από σεισμό και πυρκαγιά. Είναι τρίκλιτη βασιλική, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, στον Άγιο Διονύσιο και στον Άγιο Χαράλαμπο. Στο εσωτερικό του εντυπωσιάζουν το όμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1814 και η επαργυρωμένη εικόνα της Χρυσολεόντισσας, που λέγεται ότι χρονολογείται στον 15ο ή 16ο αιώνα. Το 1935 μετατράπηκε σε γυναικεία. Ξεχωριστή εμπειρία είναι η ημέρα εορτασμού της μονής, στις 15 Αυγούστου, με το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού.