Γιώργης Μαγγίνης: «Το πρώτο και βασικότερο στοιχείο που κρατά ένα μουσείο ζωντανό είναι η επαφή του – κάθε λογής επαφή – με το κοινό»

Συνέντευξη με τον Επιστημονικό Διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη, κ. Γιώργη Μαγγίνη:

«Το πρώτο και βασικότερο στοιχείο που κρατά ένα μουσείο ζωντανό είναι η επαφή του – κάθε λογής επαφή – με το κοινό»

1. Κύριε Μαγγίνη, τι είναι αυτό που κάνει το Μουσείο Μπενάκη να ξεχωρίζει;

Το Μουσείο Μπενάκη είναι μοναδικό στην Ελλάδα για τον πολυσυλλεκτικό χαρακτήρα των συλλογών του, που περιλαμβάνουν έργα τέχνης και ιστορικά τεκμήρια από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο και από την προϊστορία έως τον 21ο αιώνα. Οι συλλογές αυτές στεγάζονται σε μια σειρά αρχιτεκτονικά σημαντικών κτηρίων. Το Μουσείο ξεχωρίζει επίσης για τον ερευνητικό και εκπαιδευτικό προσανατολισμό του καθώς και για την προσήλωσή του τόσο στις καινοτόμες δράσεις όσο και στην διαρκή και εκ του σύνεγγυς επαφή με το κοινό.

2. Ποιες συλλογές του Μουσείου Μπενάκη ξεχωρίζετε, ποια εκθέματα πιστεύετε ότι συγκινούν τον ξένο επισκέπτη και γιατί;

Οι σημαντικότερες συλλογές του Μουσείου Μπενάκη είναι τα εντυπωσιακά έργα χρυσοχοΐας από την ελληνική αρχαιότητα, η συλλογή αντικειμένων της όψιμης αρχαιότητας (3ος-8ος αι. μ.Χ.), οι βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες, η μοναδική στον κόσμο συλλογή νεοελληνικής τέχνης που γεφυρώνει την αρχαιότητα με το παρόν και η συλλογή κειμηλίων από την ιστορική πορεία της νεότερης Ελλάδας που βοηθά στην κατανόηση της σημερινής χώρας (όλα τα παραπάνω στο Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού). Επίσης, η έκθεση με θέμα τον πολιτισμό της Ελλάδας του 20ού αι. στην Πινακοθήκη Γκίκα, που εντάσσει την χώρα στο ευρωπαϊκό ιστορικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι, και η συλλογή ισλαμικής τέχνης στο ομώνυμο Μουσείο με θαυμάσια κομψοτεχνήματα από την Ισπανία έως την Ινδία που ξαφνιάζουν ευχάριστα τους επισκέπτες.

3. Ποια είναι τα συστατικά που κρατούν σήμερα ένα μουσείο ζωντανό; Ποιο ρόλο διαδραματίζουν προς αυτή την κατεύθυνση παράγοντες όπως η προσβασιμότητα, οι διαφορετικές θεματικές, οι παράλληλες εκδηλώσεις αλλά και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών;

Το πρώτο και βασικότερο στοιχείο που κρατά ένα μουσείο ζωντανό είναι η επαφή του – κάθε λογής επαφή – με το κοινό – κάθε λογής κοινό – όσο το δυνατόν πιο τακτικά και με μεγαλύτερο εύρος θεματικών. Τον καιρό της πανδημίας και ενόσω παραμένει κλειστό, το Μουσείο Μπενάκη μοιράζεται τόσο τις συλλογές του όσο και το εκπαιδευτικό και πολιτιστικό του περιεχόμενο μέσα από διαδικτυακές ξεναγήσεις σε έξι γλώσσες, μέσα από περιηγήσεις 360˚ στον ιστότοπό του αλλά και μέσα από βίντεο, podcast και διαδικτυακές εκδηλώσεις. Όταν η λειτουργία μας αποκατασταθεί θα καλωσορίσουμε το κοινό μας αλλά στο μεταξύ κάνουμε ό,τι μπορούμε να το προσεγγίσουμε εμείς στον χώρο του.

4. Ποιο είναι το μέλλον του Μουσείου Μπενάκη στην ψηφιακή εποχή;

Εδώ και δεκαετίες το Μουσείο Μπενάκη μέσα από το έργο των τμημάτων Πληροφορικής και Τεκμηρίωσης βρίσκεται στην πρώτη θέση ανάμεσα σε όλα τα μουσεία της χώρας ως προς την ψηφιακή του παρουσία. Τόσο στο επίπεδο της διάχυσης του πολιτιστικού του αποθέματος όσο και στο επίπεδο προώθησης της έρευνας μέσα από ψηφιακά μέσα, το προβάδισμα αυτό καθιστά το Μουσείο Μπενάκη δημοφιλές σε παγκόσμιο επίπεδο και του επιτρέπει να πειραματίζεται με νέες τεχνολογίες όπως η επαυξημένη πραγματικότητα – μένοντας πάντοτε πιστό στην εκπαιδευτική του αποστολή που στηρίζεται σε πρωτοπόρα μελέτη.

5. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι επισκέπτες από το εξωτερικό επισκέπτονται την Αττική για τα μουσεία της. Πώς μπορεί να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο η τάση αυτή;

Ο επισκέπτης που αφιερώνει μερικές ημέρες για να γνωρίσει καλύτερα μια περιοχή όπως η Αττική χρειάζεται πρώτα από όλα καλή και έγκαιρη πληροφόρηση οργανωμένη βάσει κριτηρίων προσαρμοσμένων στις ανάγκες του (προσβασιμότητα, ενδιαφέροντα, κόστος κ.άλ.) αλλά και συνέπεια ως προς την σύμπτωση αυτής της πληροφόρησης με την πραγματικότητα που θα βιώσει κατά την επίσκεψή του – κοντολογίς, οι πηγές του πρέπει να είναι ακριβείς και ενημερωμένες. Στο Μουσείο Μπενάκη, η προσπάθειά μας να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις αυτές μέσα από εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού – πάντοτε στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα – και μέσα από διαρκή αξιολόγηση είναι συνεχής.

6. Ποιες είναι οι δράσεις/εκδηλώσεις που αφορούν οικογένειες και τι ανταπόκριση συναντούν από τους επισκέπτες;

Πέρα από τα τακτικά εκπαιδευτικά προγράμματα για οικογένειες, το Μουσείο Μπενάκη προσφέρει διαδικτυακές δραστηριότητες – αρκετές και στην αγγλική γλώσσα – που οικογένειες μπορούν να κάνουν ακόμα και από το σπίτι τους καθώς και ένα ολόκληρο μουσείο αφιερωμένο στην παιδική ηλικία, το Μουσείο Παιχνιδιών στο Παλαιό Φάληρο. Η απλή επίσκεψη ήταν και παραμένει δωρεάν για τα παιδιά και τους εφήβους σε όλα τα κτήρια του Μουσείου και στο Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού μία ημέρα την εβδομάδα για έξι ώρες η επίσκεψη είναι δωρεάν για όλους! Η ανταπόκριση του κοινού είναι σημαντική και μας κάνει περήφανους.

7. Ποιες είναι οι αγαπημένες σας πολιτιστικές διαδρομές στην Αττική;

Η αγαπημένη μου διαδρομή είναι σίγουρα από την είσοδο της Ακρόπολης στον Άγιο Δημήτριο Λουμπαρδιάρη (διαμορφωμένη από τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη, το αρχείο του οποίου φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη) και μετά, μέσα από την αρχαία συνοικία της Κοίλης, στα Άνω Πετράλωνα, το Θησείο και το Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης. Από εκεί, και μετά από ένα σταθμό στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138 για μία ή περισσότερες περιοδικές εκθέσεις.

8. Πώς διασφαλίζεται η προστασία για τους επισκέπτες των μουσείων εν καιρώ COVID; Ποια μέτρα περιλαμβάνει;

Τα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας ακολουθούν τις οδηγίες των αρμόδιων αρχών και περιλαμβάνουν θερμομέτρηση όλων των εισερχόμενων στα μουσεία, ελεγχόμενη ροή επισκεπτών, τήρηση ελάχιστης απόστασης 2 μ., χρήση μάσκας από όλους και διανομή αντισηπτικών υγρών για τα χέρια σε πολλά σημεία μέσα στα κτήρια.