Η παραδοσιακή συγκομιδή της ελιάς στην Αττική: μια πρωτόγνωρη εμπειρία στην αττική φύση!

Ιερό δέντρο της θεάς Αθηνάς, αιώνιο σύμβολο της Αττικής και αναπόσπαστο μέρος της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Με τα κλαδιά της οι αρχαίοι Έλληνες στεφάνωναν τους ολυμπιονίκες και με τον χυμό των καρπών της γιάτρευαν τους αρρώστους. Παντοτινό σύμβολο της ειρήνης, της σοφίας, της γονιμότητας και της ομορφιάς, η ελιά είναι το δέντρο που λατρεύτηκε επί χιλιάδες χρόνια και εξακολουθεί να έχει τιμητική θέση στη ζωή, στην παράδοση και στις θρησκευτικές τελετουργίες των Ελλήνων.

Στην Αττική, και συγκεκριμένα στη Σαλαμίνα, βρίσκεται η υπεραιωνόβια «Ελιά της Όρσας», ένα δέντρο 2.500 χρόνων, ένα από τα ελάχιστα επιζήσαντα δείγματα του αρχαίου αθηναϊκού ελαιώνα, που μεγάλωνε την εποχή της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, του Παρθενώνα και της κυριαρχίας της Αθήνας! Εδώ υπάρχει επίσης η «Ιερή Ελιά του Πλάτωνα», το δέντρο κάτω από το οποίο δίδασκε ο Αθηναίος φιλόσοφος, ο αρχαίος κορμός του οποίου βρίσκεται μέχρι σήμερα σε ειδικά κατασκευασμένη προθήκη στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Η ελιά καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά πριν από 7.000 χρόνια στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, απ’ όπου εξαπλώθηκε στις γύρω χώρες. Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που καλλιέργησε την ελιά στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο. Μέσα στους αιώνες η καλλιέργεια αυτή εξαπλώθηκε, εξελίχθηκε και αποτέλεσε μία από τις κυριότερες ασχολίες των κατοίκων της χώρας. Αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα είναι πρώτη στην παραγωγή μαύρων ελιών παγκοσμίως και τρίτη στην παραγωγή ελαιολάδου.

Το δέντρο της ελιάς δεσπόζει στην αττική ύπαιθρο. Στην ενδοχώρα αλλά και στα νησιά του Σαρωνικού θα συναντήσετε αρχαίους ελαιώνες, εκτάσεις γης που μαγεύουν με την εντυπωσιακή παλέτα χρωμάτων σε όλους τους τόνους του πράσινου. Στα Μεσόγεια, στα Μέγαρα, στην Αίγινα και στα Κύθηρα το ευλογημένο δέντρο δίνει τους μικροσκοπικούς αλλά τόσο πλούσιους καρπούς του, από τα πιο πολύτιμα δώρα της αττικής φύσης.

Κορυφαίο προϊόν των καρπών της Αττικής Ελιάς, το ΠΟΠ Εξαιρετικό Παρθένο Ελαιόλαδο Τροιζηνίας ξεχωρίζει για τη γεύση και την ποιότητά του. Πλήθος καλλυντικών με βάση το ελαιόλαδο (σαπούνια, ενυδατικές κρέμες, λοσιόν, σαμπουάν κ.λπ.) παρασκευάζονται επίσης στην Αττική, ακολουθώντας τη μακρά παράδοση της φυσικής κοσμετολογίας που έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα.

Η συγκομιδή της ελιάς στην Αττική είναι γιορτή, αντάμωμα με τη φύση και επιστροφή στην παράδοση. Από τα μέσα Νοέμβρη μέχρι τον Φεβρουάριο οικογένειες, εργάτες, φίλοι, μικροί και μεγάλοι ετοιμάζουν τα ραβδιά, τα πανιά και τα καφάσια και σπεύδουν από νωρίς το πρωί να μαζέψουν τον καρπό της ελιάς για το λάδι της χρονιάς. Η ελιά, παραδοσιακά μαζεύεται με το χέρι, με το «χτένι» ή με ξύλινα ραβδιά που “τινάζουν” τα κλαδιά για να πέσει ο καρπός. Το έδαφος κάτω από το δέντρο έχει ήδη στρωθεί με «λιόπανα» ή με ειδικό δίχτυ όπου οι αγρότες συγκεντρώνουν τους καρπούς πριν τους τοποθετήσουν σε καφάσια και σακιά και τους μεταφέρουν στους χώρους αποθήκευσης και στο ελαιοτριβείο. Από το δέντρο μέχρι το λιόπανο κι από το έδαφος μέχρι το ελαιοτριβείο, η ελιά δεν σταματά να προσφέρει στην Αττική είτε τον ίδιο τον καρπό της είτε το πολύτιμο λάδι της, αυτονόητο σε κάθε σπίτι και τραπέζι σε ολόκληρη την Αττική.

Το μάζεμα της ελιάς είναι απαιτητική γεωργική εργασία και διαρκεί από πολύ νωρίς το πρωί μέχρι να νυχτώσει. Τα διαλείμματα για ξεκούραση επιβάλλονται και η ώρα του κολατσιού είναι ιερή. Μες στην απλότητά του, το φαγητό στα διαλείμματα από το μάζεμα της ελιάς είναι το πιο νόστιμο και ευλογημένο. Στον αειθαλή ίσκιο της ελιάς, πάνω σε καφάσια στρώνεται το πιο «πλούσιο» τραπέζι με πρωταγωνίστριες πάντα τις ελιές της προηγούμενης σοδιάς. Αγγουράκια και τομάτες κομμένες από τον κήπο, με τυρί και ψωμί. Εκεί, στη μαγευτική αττική ύπαιθρο, με τα χέρια σου να έχουν ακόμα το άρωμα του φρέσκου καρπού του δέντρου, νιώθεις ευγνώμων για τα δώρα που τόσο απλόχερα σου χαρίζει η αττική φύση. Οι αισθήσεις μεγεθύνονται, το σώμα ξεκουράζεται και η ψυχή αγαλλιάζει με τη συντροφικότητα της παρέας, τη δημιουργικότητα της ημέρας και την ομορφιά του τοπίου.

Για να βιώσετε κι εσείς τη μαγευτική αυτή εμπειρία της συγκομιδής της ελιάς στην Αττική, αναζητήστε τα πρότυπα αγροτουριστικά καταλύματα που προσφέρουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα συμμετοχής στο μάζεμα της ελιάς, και ξεκινήστε ένα οδοιπορικό στη μαγευτική φύση της Αττικής, στις δραστηριότητες, τις εμπειρίες και τα αξιοθέατα που προσφέρει.