Μονή Παναγίας Φανερωμένης

Το Μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης βρίσκεται στην πευκόφυτη περιοχή «Φανερωμένη» του Δήμου Σαλαμίνας. Στον χώρο αυτόν υπήρχε αρχαίος ναός αφιερωμένος στη Σκυράδα Αθηνά. Πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού φτιάχτηκε ο πρώτος χριστιανικός ναός τον 13ο αιώνα, ο οποίος καταστράφηκε, ανοικοδομήθηκε δε, το 1670. Η Μονή είναι ρυθμού τρικλίτου βασιλικής μετά τρούλου και πολυτρούλου ή άλλως πεντατρούλου βασιλικής, διότι στις τέσσερις άκρες της στέγης φέρει ανά ένα πυργοειδή τετράγωνο θολίσκο. Οι πυργίσκοι αυτοί είναι ναϋδόσχημοι, με τρεις κόγχες, οι οποίες εσωτερικά είναι ημικυκλικές και εξωτερικά είναι ημιεξάγωνες, όπως σε διάφορους ιερούς ναούς και χρησιμοποιούνταν για ασκητήρια ή ησυχαστήρια των μοναχών. Η αγιογράφηση του καθολικού έγινε το 1735 απ’ τον αγιογράφο Γεώργιο Μάρκου (από το Άργος) και τους μαθητές του, με την τεχνική της νωπογραφίας και περιλαμβάνει 3.500 μορφές. Στη νότια πλευρά του καθολικού βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Νικολάου, όπου είναι τοποθετημένη η Αγία Κάρα του Οσίου Λαυρεντίου. Δίπλα στην κάρα και σε μαρμάρινο προσκυνητάρι βρίσκεται η εικόνα της «Νεοφανείσης». Επίσης μπροστά στην ωραία πύλη υπάρχει ο Τάφος του Οσίου. Ως μουσείο χρησιμοποιείται ο Ναός των Αγίων Αποστόλων. Στο μουσείο φυλάσσονται λειψανοθήκες με άγια λείψανα, Ιερά Σκεύη, χειρόγραφα στα τουρκικά, τουρκοαραβικά και ελληνικά, φορητές εικόνες, μανουάλια βυζαντινοαραβικής τεχνοτροπίας, ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι του 1744, όπλα και ξίφη οπλαρχηγών της Επανάστασης του 1821. Στον αύλειο χώρο της Μονής υπάρχει ο τάφος του οπλαρχηγού και φρουράρχου της Ακροπόλεως Ιωάννη Γκούρα, που σκοτώθηκε από τις επιθέσεις των Τούρκων προς κατάληψη αυτής, και ο τάφος του Μητροπολίτη Αττικής Μεγαρίδος και Σαλαμίνας Ιακώβου Βαβανάτσου. Το Μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης γιορτάζει στις 23 Αυγούστου και γίνεται μεγάλο πανηγύρι.