Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών

Το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών είναι το παλαιότερο κοιμητήριο των Αθηνών. Iδρύθηκε -επίσημα- το 1838 επί δημαρχίας Δ. Καλλιφρονά (1837-1841) σε έκταση που είχε δωρηθεί επί δημογεροντίας από τον Ιωάννη Παπαρρηγόπουλο στον Δήμο Αθηναίων με αντάλλαγμα μία κρήνη ποτίσματος. Λειτούργησε απερίφρακτο γύρω από τον ναό του Αγίου Λαζάρου μέχρι να οριστικοποιηθεί η νομοθεσία περί νεκροταφείων. Γι' αυτό αποκαλείτο «Κοιμητήριον του Αγίου Λαζάρου». Το τελικό σχήμα του Κοιμητηρίου έχει διαμορφωθεί από διάφορες τμηματικές επεκτάσεις που έγιναν από το 1859 έως και το 1943. Για τις ανάγκες αυτών των επεκτάσεων απαλλοτριώθηκαν διάφορες εκτάσεις και χαράκτηκε η σημερινή οδός Ηλιουπόλεως. Σήμερα καταλαμβάνει έκταση 162.473,022 τ.μ. και περιλαμβάνει 12.300 τάφους. Ταφές Ξένων Δογμάτων: Το 1914 μεταφέρεται στο Α’ Κοιμητήριο το νεκροταφείο των Διαμαρτυρόμενων, το οποίο παραχωρείται στις κυβερνήσεις Γερμανίας, Δανίας, Μεγάλης Βρετανίας και Κάτω Χωρών. Το 1884 παραχωρήθηκε με Βασιλικό Διάταγμα στην Ισραηλίτικη Κοινότητα τμήμα του Κοιμητηρίου που συνόρευε με το παρακείμενο τουρκικό νεκροταφείο ώστε να συσταθεί το ισραηλίτικο νεκροταφείο. Το 1910 το εβραϊκό τμήμα επεκτάθηκε σε βάρος του έρημου πλέον τουρκικού νεκροταφείου. Το 1941 ιδρύθηκε το Στρατιωτικό τμήμα, όταν το γερμανικό Φρουραρχείο Αθηνών έκανε κατάσχεση τμήματος του νεκροταφείου των Διαμαρτυρόμενων για τη δημιουργία στρατιωτικού τμήματος. Γλυπτά και Έργα Τέχνης: Το Α' Κοιμητήριο από ιστορική και καλλιτεχνική άποψη θεωρείται πολύ σημαντικό. Περιλαμβάνει γλυπτά έργα τέχνης υψηλής αξίας, ενώ έχουν ταφεί σχεδόν όλοι οι επώνυμοι Έλληνες που στα τελευταία χρόνια διακρίθηκαν στον χώρο των γραμμάτων, των τεχνών και της πολιτικής. Αναπτύχθηκε κάτω από ένα ιδιαίτερο καλλιτεχνικό κλίμα, του νεοκλασικισμού, με μεγάλες ευκαιρίες έκφρασης στα κοιμητήρια και αποτελεί μια υπαίθρια συλλογή, αντιπροσωπευτική της γλυπτικής του 19ου αιώνα στην Ελλάδα. Σημαντικοί αρχιτέκτονες, όπως ο Καυταντζόγλου, ο Τσίλλερ κ.ά., ή γλύπτες, όπως ο Χαλεπάς, ο Βιτσάρης, ο Φυτάλης, ο Βιδάλης, ο Φιλλιπότης κ.ά., κυρίως Τήνιοι, επηρεάστηκαν από τα δυτικά ρεύματα, ιδιαίτερα από τη σχολή του Ιταλού γλύπτη Antonio Canova (1757-1822), και κατασκεύασαν αριστουργήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι και στα αλλόθρησκα τμήματα, η διαμόρφωση των μνημάτων ακολουθεί παρόμοια καλλιτεχνική έκφραση. Από τους απλούς τάφους μέχρι τα μαυσωλεία, δημιουργήθηκαν εξίσου αξιόλογα γλυπτά έργα πάνω στους ίδιους τύπους και με τη χρήση των ίδιων θεμάτων. Άλλωστε υλοποιήθηκαν την ίδια εποχή, από τους ίδιους καλλιτέχνες και κάτω από ίδιο καλλιτεχνικό κλίμα.