Το Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο Ύδρας (ΙΑΜΥ) αρχικά κατασκευάστηκε το 1918 κοντά στο Λιμεναρχείο, με δαπάνη του Υδραίου εφοπλιστή Γκίκα Ν. Κουλούρα. Το 1952 δωρίστηκε στο κράτος και έκτοτε αποτελεί δημόσια υπηρεσία. Το 1972 εγκαινιάστηκε το νέο κτίριο, μετά την κατεδάφιση του παλιού. Στο Μουσείο εκτίθενται σπουδαία έργα ζωγραφικής του 19ου αιώνα και πλήθος αντικειμένων-κειμηλίων από τον Αγώνα του 1821, υδραίικες φορεσιές της εποχής, χάρτες, όργανα ναυσιπλοΐας, κανόνια, ξυλόγλυπτα ακρόπρωρα και ακροστόλια πλοίων, κατασκευαστικά ομοιώματα και λιθογραφίες πλοίων του αγώνα κ.λπ. Στο εκθεσιακό χώρο του ΙΑΜΥ εκτίθενται επίσης αντιπροσωπευτικά δείγματα ιστορικών εγγράφων του 18ου-19ου αιώνα από τα 18.000 περίπου πρωτογενή αρχειακά τεκμήρια που ανήκουν στη συλλογή του, καθώς και ένα εντυπωσιακό φωτογραφικό αρχείο του νησιού με τη μεγάλη ναυτική παράδοση και ιστορία, που συγκινεί τους επισκέπτες και σήμερα. Ο χώρος διαιρείται στο Μουσειακό Τμήμα, τη Βιβλιοθήκη και το Αρχειακό Τμήμα.
Το Μουσειακό Τμήμα προσφέρει μερικές από τις πιο αξιόλογες δημιουργίες της νεοελληνική τέχνης του 18ου-19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Η Πινακοθήκη περιλαμβάνει τρεις θεματικές ενότητες έργων. Τις Προσωπογραφίες, κυρίως ελαιογραφίες ιστορικών μορφών, τα Πορτρέτα πλοίων του αγώνα και νεότερων και τη Συλλογή Ναυτικών Χαρτών. Η Βιβλιοθήκη περιλαμβάνει σήμερα περί τους 15.000 τίτλους βιβλίων, κυρίως παλαιών και σπάνιων εκδόσεων, πολλές από τις οποίες χρονολογούνται από τις αρχές του 18ου αιώνα. Το περιεχόμενό της εμπλουτίζεται διαρκώς με νέες εκδόσεις, κατά κύριο λόγο ιστορικές και αρχειακές, αλλά και λογοτεχνικές, περιοδικά, εφημερίδες κ.λπ. Το Αρχειακό Τμήμα έχει ως έργο τον εντοπισμό, τη συγκέντρωση, την ταξινόμηση, την ευρετηρίαση και τέλος τη δημοσίευση παντός είδους αρχειακού υλικού που έχει σχέση με την Ύδρα, την τοπική της ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό της. Στο υδραίικο αυτό κέντρο ιστορικής τεκμηρίωσης εισάγεται, κατόπιν επιλογής, αρχειακό υλικό από δημόσιες υπηρεσίες του νησιού, καθώς και αρχεία φορέων και ιδιωτών τα οποία αποτελούν σημαντικές πηγές ιστορικής έρευνας για τον τόπο και προβάλλουν ιστορικά τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Ύδρας, ιδιαίτερα κατά την περίοδο του 18ου-19ου και του 20ού αιώνα.