Ακαδημία Αθηνών

Το επιβλητικό και αρχαιοπρεπές μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών οικοδομήθηκε μεταξύ 1859 και 1885 με έξοδα της οικογένειας του μεγαλοεπιχειρηματία και βαρόνου Σίμωνος Σίνα από τη Βιέννη. Τα σχέδια του φημισμένου Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν χωροθετούσαν τη θέση της Ακαδημίας ήδη από το 1842, αφού θα αποτελούσε συστατικό στοιχείο της περίφημης «Αθηναϊκής τριλογίας». Με την επίβλεψη του Ερνέστου Τσίλλερ, ο Χάνσεν παρέδωσε στην πόλη ένα ζωντανό μνημείο, ένα εμβληματικό κτίριο ιωνικού ρυθμού με επένδυση από λευκό πεντελικό μάρμαρο και βάσεις από πειραϊκή πέτρα. Δεξιά και αριστερά της μεγαλοπρεπούς εισόδου, δύο κίονες, επίσης ιωνικού ρυθμού, στηρίζουν τα αγάλματα της Αθηνάς και του Απόλλωνα (έργα του Λεωνίδα Δρόση), «σηκώνοντας ψηλά τα προστατευόμενα από τους θεούς γράμματα και τις τέχνες». Οι συμβολισμοί και οι αναφορές όμως συνεχίζονται και λίγα μέτρα πιο μακριά, στην εξωτερική σκάλα της εισόδου, την οποία «φυλάσσουν» μέρα-νύχτα τα αγάλματα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη σε σχέδια του Δρόση (αυτά λαξεύτηκαν μετά τον θάνατό του). Αν και το κτίριο ήταν έτοιμο από χρόνια, η Ακαδημία ιδρύθηκε μόλις το 1926 και άρχισε να λειτουργεί ως το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας. H Ακαδημία Αθηνών ιδρύθηκε με τη Συντακτική Απόφαση της 18 Μαρτίου 1926 ως Ακαδημία των Επιστημών, των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών. Mε την ίδια Απόφαση διορίσθηκαν και τα πρώτα μέλη της, τα οποία ήταν διακεκριμένοι εκπρόσωποι της επιστήμης και της πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας της εποχής. Αμέσως μετά την ίδρυσή της, η Aκαδημία Aθηνών έγινε μέλος δύο μεγάλων διεθνών οργανισμών: της Διεθνούς Eνώσεως Aκαδημιών και του Διεθνούς Συμβουλίου Eπιστημονικών Eνώσεων (=ICSU). Στο διάστημα της διαδρομής της από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα η Ακαδημία Αθηνών λειτούργησε στο πλαίσιο του σκοπού της, στους τομείς Επιστημονική Έρευνα και καλλιέργεια των Γραμμάτων και των Kαλών Tεχνών. Δεν είναι λίγες οι φορές που η Aκαδημία έκανε παρεμβάσεις σε διεθνείς οργανισμούς για ζητήματα πολιτισμού, περιβάλλοντος, πανανθρωπίνων αξιών, εθνικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με κυριότερα σχετικά παραδείγματα την καταγγελία των διωγμών των Eβραίων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την υπεράσπιση του δικαιώματος των Kυπρίων για αυτοδιάθεση. Tο έργο και οι θέσεις της Ακαδημίας Αθηνών είχαν και συνεχίζουν να έχουν απήχηση στην ελληνική κοινωνία. Τούτο δηλώνουν, εκτός άλλων, οι δωρεές και τα κληροδοτήματα ιδιωτών και φορέων προς αυτήν, από τη διαχείριση των οποίων η Aκαδημία υπηρετεί τον σκοπό της: ενισχύει την επιστημονική έρευνα, χρηματοδοτεί εκδόσεις, χορηγεί υποτροφίες, απονέμει βραβεία.