Εθνικός Κήπος

Ο Εθνικός Κήπος είναι ένα σπουδαίο δείγμα αρχιτεκτονικής τοπίου του 19ου αιώνα (αγγλικού ρυθμού), που έχει καταφέρει να διατηρήσει αναλλοίωτα τα βασικά χαρακτηριστικά του. Η αίσθηση του φυσικού τοπίου, η παρουσία του πολύπλοκου ελικοειδούς δικτύου μονοπατιών, οι φυτικές ενότητες, η έντονη παρουσία του νερού, τα μικρού μεγέθους παρτέρια με ανθόφυτα ή χλοοτάπητες, οι ιστορικές φυτεύσεις του κυριαρχούν έως σήμερα και δημιουργούν μια όαση στο κέντρο της Αθήνας, ένα σημαντικό πόλο έλξης μικρών και μεγάλων, Ελλήνων και ξένων επισκεπτών. Η εξέλιξη και η πορεία του συνδέονται άμεσα με την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους και με την ανάπτυξη της Αθήνας σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και η σπουδαιότητά του ξεπερνά τα όρια της χώρας μας. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1839 και θεωρείται το πιο πετυχημένο έργο της Βασίλισσας Αμαλίας. Είναι ο μοναδικός ιστορικός κήπος της χώρας και ο πρώτος διαμορφωμένος χώρος πρασίνου της Νεότερης Ελλάδας και στα πρώτα χρόνια της ύπαρξής του αποτελούσε τον κήπο του Παλατιού (σημερινό κτίριο της Βουλής των Ελλήνων). Το 1923 χαρακτηρίστηκε κρατικός και το 1927 ιδρύθηκε το ΝΠΔΔ « Επιτροπή Δημοσίων Κήπων και Δενδροστοιχιών – Εθνικός Κήπος», το οποίο λειτούργησε έως το 2004. Έκτοτε, και για συνολικά 95 χρόνια, ο Δήμος Αθηναίων έχει την ευθύνη διαχείρισης του Εθνικού Κήπου. Το 2011 ο Κήπος χαρακτηρίστηκε επισήμως Ιστορικός Τόπος βάσει σχετικής απόφασης του Υπ. Πολιτισμού (ΦΕΚ τ. ΑΑΠ 49/23.03.2011). Ο Εθνικός Κήπος είναι ανοικτός για το κοινό καθημερινά από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου και οι επισκέπτες έχουν πρόσβαση σε αυτόν μέσω των εισόδων του. Η πρόσβαση σε ΑΜΕΑ είναι δυνατή από τις εισόδους του Κήπου (εξαιρούνται οι είσοδοι Βας. Σοφίας και Ζαν Μορέα), ενώ η κυκλοφορία εντός του Κήπου είναι άνετη και ευχάριστη. Σε έκτακτες περιπτώσεις ή για λόγους ασφαλείας ή για οποιαδήποτε άλλη αιτία, το ωράριο λειτουργίας τροποποιείται. Στην περίπτωση αυτή αναρτώνται σχετικές ανακοινώσεις στις εισόδους με σκοπό την ενημέρωση των επισκεπτών ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στον Εθνικό Κήπο συναντά κανείς όλα σχεδόν τα είδη βλάστησης: δένδρα, αειθαλή και φυλλοβόλα, θάμνους, πολυετή ποώδη φυτά, αναρριχώμενα, παχύφυτα και κάκτους, ετήσια ανθόφυτα, χλοοτάπητες, φυτά εδαφοκάλυψης, κ.ά. Η βλάστηση του Κήπου περιλαμβάνει πολλά τυπικά μεσογειακά είδη, αλλά χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη αναλογία ξενικών ειδών. Η Βασίλισσα Αμαλία, κατά την αρχική διαμόρφωση του Κήπου, χρησιμοποίησε πολλά ξενικά είδη, τα οποία στη συνέχεια καθιερώθηκαν ως σημαντικά φυτά για την ελληνική κηποτεχνία, όπως οι ουασιγκτώνιες, τα φοινικοειδή που συγκροτούν τη μνημειώδη δενδροστοιχία της κεντρικής εισόδου στη Λ. Αμαλίας και που ονομάστηκαν έτσι προς τιμήν του προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Ουάσινγκτον, οι ευκάλυπτοι και οι καζουαρίνες της Αυστραλίας, οι φυτολάκες της Νοτίου Αμερικής, οι ψευδοπιπεριές της Κεντρικής Αμερικής, κ.λπ., ενώ σημαντική είναι και η πανίδα του. Τέλος, το νερό με την κυρίαρχη παρουσία στον Εθνικό Κήπο εξακολουθεί να προέρχεται από το Πεισιστράτειο Υδραγωγείο, το οποίο ουσιαστικά είναι μια υπόγεια συλλεκτήρια στοά στο φυσικό έδαφος, του 6ου αι. π.Χ., μήκους 6,5 χλμ, σε βάθος 10-12μ. που αρχίζει να υδρομαστεύει από τη βάση του λόφου του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου (Υμηττός, πάνω από του Παπάγου). Διαθέτει περιποιημένα χωμάτινα μονοπάτια και δρόμους που ελίσσονται ανάμεσα σε ερείπια αρχαίων κτισμάτων, σύγχρονους κήπους, αγάλματα και προτομές σημαντικών Ελλήνων. Μάλιστα, παλαιότερα υπήρχε και ένας μικρός αλλά ενδιαφέρων ζωολογικός κήπος με διάφορα ζώα, κυρίως από την Ελλάδα. Σήμερα διαθέτει και ένα μικρό καφενείο στην έξοδο προς Ηρώδου Αττικού, μία παιδική βιβλιοθήκη και μία παιδική χαρά.