Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κλειστών Φυλής

Τριάμισι χιλιόμετρα Β.Δ. της Χασιάς, στη δυτική όχθη του φαραγγιού της Γιαννούλας, βρίσκεται το μοναστήρι των Κλειστών, αφιερωμένο στην Παναγία. Η τοποθεσία είναι επιβλητική. Οι κάθετες σχεδόν όχθες του φαραγγιού προξενούν δέος στον επισκέπτη και το αδιάκοπο βουητό του νερού στη βραχώδη και ανώμαλη κοίτη του τους χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες, ανάμεικτο με το θρόισμα των φύλλων των δένδρων και τις ψαλμωδίες των καλογραιών, αγγίζουν τα μύχια της ψυχής σαν θεσπέσια συναυλία στον μεγάλο Δημιουργό. Η πράγματι «Κλειστή» τοποθεσία του μοναστηριού περιβάλλεται, βόρεια από τα κάθετα βράχια του «Άρματος» ή Καλιακούδας, ανατολικά από τις κορυφές «Ταμίλθι» και «Αλογόπετρα» και δυτικά από την κορυφογραμμή «Θοδώρα» και «Καλλίνικο». Μεσημβρινά το βλέμμα ξανοίγει μέχρι τις παρυφές του χωριού Χασιά και των γύρω δασωμένων κορυφών. Από αρχαιολογική άποψη ο ευρύτερος χώρος παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Κατ’ αρχάς η μεγάλης στρατηγικής σημασίας διάβαση προς τα βοιωτικά πεδία, η «Κλεισώρεια» των Βυζαντινών ή «δερβένι της Χασιάς», όπως κατά την Τουρκοκρατία ονομαζόταν, περνούσε λίγο κάτω από το μοναστήρι, όπου ο σημερινός δρόμος προς Δερβενοχώρια συμπίπτει σχεδόν με τον παλιό που ήταν ο συντομότερος και πολυσύχναστος. Τον δρόμο αυτόν κατά την αρχαιότητα έλεγχαν δύο φρούρια, της Φυλής και της Πανάκτου μακρύτερα στο οροπέδιο των Δερβενοχωρίων. Υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Αττικής. Άγνωστο πότε ιδρύθηκε, φαίνεται όμως ότι ήταν αρχαιότατη μονή, καθώς αυτό μας το πιστοποιούν διάφορες επιγραφές: στον νάρθηκα υπάρχει το 1204, το 1677 σε μια βρύση και το 1742 σε ένα από τα παράθυρα του Ιερού. Βρίσκεται 20 χλμ. από την Αθήνα, 3 χλμ. μετά τη Φυλή, σε υψόμετρο 600 μ. στις Ν.Δ. υπώρειες της Πάρνηθας. Ονομάζεται και Μονή Κλειστών διότι περικλείεται από βουνά. Το καθολικό είναι ναός βυζαντινός, σταυροειδής με τρούλο, δικίονος. Σύμφωνα με την παράδοση, απέναντι ακριβώς από τη μονή, σε σπηλιά της πλαγιάς (χωρίζονται με ρέμα), βρέθηκε εικόνα της Θεοτόκου. Επειδή εκεί δεν προσφέρεται ο τόπος, χτίστηκε η εκκλησία στη σημερινή της θέση. Κατά τη γερμανική κατοχή, η μονή προσέφερε πολλά στον αγώνα του έθνους κατά των κατακτητών. Ο ναός τιμάται κατά την Κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει στις 15 Αυγούστου. Υπάρχουν αρκετά κειμήλια και λειψανοθήκες με λείψανα μεγάλων αγίων της εκκλησίας μας. Η Μονή Κλειστών υπήρξε άλλοτε ανδρώα και άλλοτε γυναικεία μονή, σήμερα είναι γυναικείο μοναστήρι.