Αδριάνειος Δεξαμενή-Πλατεία Δεξαμενής

Η Πλατεία Δεξαμενής βρίσκεται στο Κολωνάκι, κάτω ακριβώς από τον Λυκαβηττό. Είναι γνωστή για το θερινό της σινεμά και το καφενείο-μεζεδοπωλείο λίγο παραδίπλα, στον πεζόδρομο. Δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη και χαρακτηρίζεται από μία ηρεμία που ταιριάζει στη φήμη που είχε κάποτε ως «λογοτεχνικό στέκι». Εκεί σύχναζαν σπουδαίοι λογοτέχνες και ποιητές, όπως για παράδειγμα ο Παπαδιαμάντης, ο Βάρναλης, ο Σικελιανός, αλλά και ο Βλαχογιάννης. Συναντιόντουσαν εκεί για να μιλήσουν και να ανταλλάξουν απόψεις, αλλά και για να εμπνευστούν και να γράψουν.
Η πλατεία πήρε το όνομά της από την Αδριάνειο Δεξαμενή που χτίστηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. Ήταν κομμάτι ενός μεγαλύτερου έργου, του Αδριάνειου Υδραγωγείου, όραμα του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Αδριανού, το οποίο στόχευε να λύσει το πρόβλημα υδροδότησης της Αθήνας. Το όραμα έγινε πραγματικότητα και το Αδριάνειο Υδραγωγείο υδροδοτούσε την πόλη αδιάκοπα για πολλούς αιώνες. Δεν είναι τυχαίο ότι θεωρείται το σπουδαιότερο υδρευτικό σύστημα που είχε η Αθήνα κατά την αρχαιότητα και μάλιστα, μέχρι σήμερα, είναι το μοναδικό ρωμαϊκό Υδραγωγείο για το είδος και το μήκος του, που κατασκευάστηκε στην Ευρώπη και ακόμα μεταφέρει νερό. Αφετηρία του είναι οι παρυφές της Πάρνηθας και της Πεντέλης, καταλήγει στο κέντρο της Αθήνας στις δύο δεξαμενές του Κολωνακίου, με το μήκος του να φτάνει τα 20 χιλιόμετρα. Αποτελεί μνημείο ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και τα τελευταία χρόνια γίνονται ενέργειες για την αποκατάσταση και αξιοποίησή του.
Η Αδριάνειος Δεξαμενή και το Υδραγωγείο λειτούργησαν αρχικά μέχρι και τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Σταδιακά παραμελήθηκαν και οι κάτοικοι της περιοχής κατέληξαν να βγάζουν νερό από τα πηγάδια της πόλης. Το ξεχασμένο προ πολλού Υδραγωγείο «ανακαλύφθηκε» εκ νέου το 1847 και σχεδόν αμέσως ξεκίνησαν οι εργασίες για την αποκατάστασή του ώστε να τεθεί ξανά σε λειτουργία. Το 1870 επί δημαρχίας του Παναγή Κυριακού ο πολεοδόμος μηχανικός Ιωάννης Γενησαρλής, που είχε αναλάβει το έργο αποκατάστασης, ανακάλυψε τη θαμμένη Αδριάνειο Δεξαμενή κάτω από την πηγή που υπήρχε στην πλατεία. Πάνω στα αρχαία ερείπια κατασκευάστηκε μία νέα δεξαμενή που λειτούργησε μέχρι το 1940. Σήμερα ανοίγει τις πόρτες της την ημέρα των Θεοφανίων για τον αγιασμό των υδάτων και τη ρίψη του Σταυρού.