Αδριάνειο Υδραγωγείο

Το Αδριάνειο Υδραγωγείο της Αθήνας κατασκευάστηκε το 140 μ.Χ. και είναι το μοναδικό Ρωμαϊκό Υδραγωγείο για το είδος και το μήκος του, που κατασκευάστηκε στην Ευρώπη και ακόμα μεταφέρει νερό. Έχει μήκος 20 χλμ., με αφετηρία τις παρυφές της Πάρνηθας και κατάληξη τις δύο Δεξαμενές (κατ. 1870) στην πλατεία Δεξαμενής στο Κολωνάκι. Η χάραξή του ακολουθεί την πιο ήπια από πλευράς υψομετρικών μεταβολών διαδρομή σύνδεσης των δύο αυτών τόπων. Το νερό του προέρχεται από υδρομάστευση του υπόγειου υδροφόρου αλλά και από τα ρέματα που το υδραγωγείο συναντά στη διαδρομή του. Το υδραγωγείο συνδέει γειτονιές των Δήμων Αχαρνών, Μεταμόρφωσης, Ηρακλείου, Χαλανδρίου, Αμαρουσίου, Φιλοθέης-Ψυχικού και Αθηνών. Το νερό του είναι κατάλληλο για άρδευση και άλλες χρήσεις μη πόσιμου νερού. Στην υπόγεια σήραγγά του (ύψους π. 1,20 μ. – 1,60 μ. και πλ. 0,80 μ.) το νερό κυλάει με φυσική ροή χάρη στην κλίση της. Το έργο κατασκευάστηκε με διάνοιξη 465 φρεατίων (από 10 μ. μέχρι 42 μ. βάθος) κατά μήκος της χάραξης. Από κάθε δύο γειτονικά φρεάτια, έσκαβαν τη σήραγγα ταυτόχρονα από το ένα στο άλλο μέχρι συναντήσεως. Τα φρεάτια αυτά, ορατά και σήμερα, εξυπηρετούσαν και τον εξαερισμό, τον φωτισμό και τον καθαρισμό της σήραγγας. Το Αδριάνειο Υδραγωγείο καθαρίστηκε και επισκευάστηκε ανά διαστήματα μεταξύ του 1870 και του 1932, οπότε και τμήματά του εντάχθηκαν στο νέο δίκτυο ύδρευσης της Αθήνας που κατασκεύασε η ΟΥΛΕΝ. Σήμερα έχει γκρεμιστεί σε διάφορα σημεία λόγω φθοράς αλλά και εξαιτίας της ανάπτυξης της πόλης από πάνω του (έργα μετρό, ολυμπιακά έργα κ.λπ.), όμως εξακολουθεί να έχει νερό υδρομαστεύοντας, από κατασκευής, τους υπόγειους υδροφορείς που διαπερνά. Το υδραγωγείο αποτελεί ανενεργό μέρος του υδροδοτικού συστήματος που απέκτησε η ΕΥΔΑΠ από την εταιρεία ΟΥΛΕΝ. Υπάρχουν 390 εντοπισμένα φρεάτια του υδραγωγείου. Τα 228 είναι ορατά και τα 174 από τα ορατά βρίσκονται σε δημόσιο χώρο. Προς το παρόν, το κυριολεκτικά μοναδικό στοιχείο ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς παραμένει αφανές και εν γένει αναξιοποίητο τόσο ως μνημείο όσο και ως υδάτινος πόρος, κυλώντας υπογείως της πόλης των Αθηνών. Αξιοποιείται από τον Δήμο Μεταμόρφωσης που ποτίζει το 80% του δημοτικού του πρασίνου με αυτό. Το υδραγωγείο διατρέχει υπογείως επτά δήμους με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ξεκινάει από τις Αχαρνές, συναντάει το Ολυμπιακό Χωριό και διάφορα άλλα προάστια (του βόρειου κυρίως τομέα) και καταλήγει στο Κολωνάκι. Το Αδριάνειο Υδραγωγείο υπονοεί πως η δημιουργία ενός δικτύου ανάμεσα σε διαφορετικούς κόσμους είναι ίσως εφικτή. Έτσι, αναδύεται μια γεμάτη προκλήσεις, αλλά συνάμα γόνιμη συνθήκη συνεργασίας και αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε μαθητές με διαφορετικές καταβολές και καθημερινότητες.