Μινωικό Ιερό Κορυφής στα Κύθηρα

Σε μικρή απόσταση από τον αρχαιολογικό χώρο της Παλαιόπολης στο Καστρί, βρίσκεται το βουνό του Αγίου Γεωργίου. Εκεί πριν από μερικά χρόνια και συγκεκριμένα το 1991 έγινε μια πολύ σημαντική ανακάλυψη από τον Άδωνη Κύρου, γνωστό εκδότη του περιοδικού «Εστία». Εκείνο το αυγουστιάτικο μεσημέρι ο κ. Κύρου, γνωστός για το πάθος του με την αρχαιολογία, σκαρφάλωνε την κακοτράχαλη πλευρά του βουνού που δεσπόζει από την πλευρά της παραλίας του Αυλαίμονα μέχρι που συνάντησε έναν μικρό χωματόδρομο. Στην άκρη του χωματόδρομου παρατήρησε κάτι να γυαλίζει. Ήταν ένα μικρό χάλκινο αγαλματάκι. Έπειτα σήκωσε το βλέμμα του και παρατήρησε ότι ο χώρος ήταν γεμάτος από θραύσματα κεραμικής! Δεν άργησε να καταλάβει πού βρισκόταν και αμέσως ειδοποίησε τον καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας κ. Γιάννη Σακελλαράκη, ο οποίος μέσα σε λίγες μέρες έφτασε στα Κύθηρα μαζί με τη γυναίκα του Έφη, επίσης αρχαιολόγο. Μία σύντομη επίσκεψη στον Άι-Γιώργη στο βουνό έφθασε για να πεισθούν και οι τρεις ότι βρίσκονταν σε Μινωικό Ιερό Κορυφής. Αμέσως ειδοποιήθηκε η Αρχαιολογική Υπηρεσία και τον επόμενο χρόνο έγινε μια σύντομη δειγματοληπτική ανασκαφή. Η ανασκαφή ξεκίνησε το 1992 και τελείωσε το 1994. Έτσι, στο βουνό του Αγίου Γεωργίου, σε υψόμετρο 355 μ., ανακαλύφθηκε το Μινωικό Ιερό Κορυφής. Η ανασκαφή του αποδείχθηκε σημαντική για τη μελέτη της μινωικής θρησκείας, αφού βρέθηκε ασύλητο ανάμεσα στα πάμπολλα, συλημένα δυστυχώς, ιερά κορυφής της Κρήτης. Τα ευρήματα είναι λίθινα λατρευτικά αντικείμενα (ένα έχει γραμμική γραφή Α’), πήλινα ειδώλια ζωών, χάλκινα ανθρώπινα ειδώλια λατρευτών, χάλκινα αφιερώματα, κοσμήματα, κεραμικά. Απ' όλα τα μινωικά χάλκινα ειδώλια που είχαν ανακαλυφθεί στην περιοχή της Κρήτης, 170 στον αριθμό, προστέθηκαν άλλα 83 από τον Άι-Γιώργη, δηλαδή ένας πραγματικός θησαυρός. Τα ευρήματα από τις ανασκαφές μπορεί κανείς να θαυμάσει στο ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο στη Χώρα Κυθήρων. Κατά τους χριστιανικούς χρόνους, σε αυτόν τον πανάρχαιο τόπο λατρείας, χτίστηκε ο ναός του Αγίου Γεωργίου. Στο δάπεδο του ναού σώζεται ψηφιδωτό με διάφορα διακοσμητικά θέματα, κυνηγετικές σκηνές και ελληνιστικούς μαιάνδρους. Από το ψηφιδωτό μπορούμε να χρονολογήσουμε τον ναό γύρω στον 7ο αιώνα μ.Χ. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου μαζί με τον ναό των Αγίων Αναργύρων στο Παλαιόκαστρο είναι τα αρχαιότερα χριστιανικά μνημεία των Κυθήρων. Κάθε χρόνο, στη γιορτή του Αγίου Γεωργίου μαζεύονται στο προαύλιο οι προσκυνητές και στήνουν το τοπικό παραδοσιακό γλέντι. Η θέα από το βουνό είναι μαγευτική, καθώς φαίνονται όχι μόνο οι ακτές της νοτιοανατολικής Πελοποννήσου από τον Κάβο Μαλιά μέχρι τον Ταΰγετο, αλλά και μεγάλο τμήμα του Αιγαίου Πελάγους. Από εδώ ελέγχονται όλα τα ναυτικά περάσματα από Βορρά σε Νότο και από Ανατολή σε Δύση, οπότε είναι απολύτως φυσιολογική η επιλογή της κατασκευής του Μινωικού Ιερού στο βουνό του Αγίου Γεωργίου. Λόγω της πλεονεκτικής θέσης του βουνού, στα μετέπειτα χρόνια, τον μεσαίωνα, περίπου τριακόσια μέτρα ανατολικά του ναού, χτίστηκε βαρδιόλα, η οποία χρησίμευε για την εποπτεία των θαλάσσιων περασμάτων. Επίσης, μέσω του ανάμματος φωτιάς (φρυκτωρία) στέλνονταν μηνύματα σε άλλα μέρη του νησιού για τη θέση πιθανών εχθρικών πλοίων.