Μυκηναϊκός Θολωτός Τάφος Αχαρνών

Ο Θολωτός Τάφος των Αχαρνών (ή του Μενιδίου, όπως είναι γνωστός στη βιβλιογραφία) ανασκάφηκε στα 1879 από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αθήνας. Είναι ο καλύτερα διατηρημένος μυκηναϊκός θολωτός τάφος της Αττικής και χρονολογείται στον 14ο-13ο  αι. π.Χ. Κατασκευάστηκε για τα μέλη επιφανούς οικογένειας, πιθανότατα του άρχοντα. Καλύπτεται με τύμβο, που συγκρατείται περιμετρικά με χαμηλό τοιχίο. Αποτελείται κατά το σύνηθες από τον δρόμο, το στόμιο και τον θάλαμο. Ο κατηφορικός δρόμος (μήκους 27,72μ., πλάτους 3 μ.) οδηγούσε μέσω του στομίου (βάθους 3,35 μ., πλάτους 1,55 μ.) στον ταφικό θάλαμο. Ο θάλαμος έχει κυκλική κάτοψη, διαμέτρου 8,35 μ. και κυψελοειδές σχήμα. Τα τοιχώματα είναι κτισμένα κατά το εκφορικό σύστημα, συγκλίνουν δηλαδή σταδιακά προς την κορυφή, όπου η οπή φράσσεται με μεγάλη πλάκα, την κλείδα, σε ύψος 9 μ. περίπου από το δάπεδο. Όλα τα τοιχώματα του τάφου είναι κτισμένα με αδρούς λίθους. Το υπέρθυρο του στομίου αποτελείται από τρεις διαδοχικούς μονόλιθους. Πάνω από αυτό εσωτερικά διαπιστώνεται το ανακουφιστικό τρίγωνο, ενώ εξωτερικά υιοθετήθηκε ένα πρωτότυπο σύστημα με την τοποθέτηση οριζοντίως τεσσάρων μικρότερων λίθων με κενά μεταξύ τους. Περιείχε πολυάριθμα ευρήματα, όπως κοσμήματα από χρυσό, άργυρο, χαλκό, ήλεκτρο, υαλόμαζα και φαγεντιανή, σφραγίδες από ημιπολύτιμους λίθους, χαυλιόδοντες κάπρου που πιθανόν συνέθεταν οδοντόφρακτο κράνος, χάλκινα όπλα και πλήθος αντικειμένων από ελεφαντόδοντο. Από αυτά ξεχωρίζουν δύο λύρες και μία κυλινδρική πυξίδα με ανάγλυφη απεικόνιση κριών. Επίσης βρέθηκαν πήλινα και λίθινα αγγεία. Αξιοσημείωτοι είναι τέσσερις αμφορείς από τη Χαναάν, που μαρτυρούν τις επαφές με τη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Τα ευρήματα από την επίχωση του δρόμου του τάφου υποδεικνύουν ότι αποδίδονταν τιμές στους προγόνους στα μετέπειτα χρόνια μέχρι τον 5ο αι. π.Χ. Τα ευρήματα από τον Θολωτό Τάφο των Αχαρνών εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.