Από την ημέρα που άνοιξε τις πόρτες του, στις 9 Απριλίου του 1895, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά έγινε το κόσμημα της πόλης, ένα μεγαλοπρεπές νεοκλασικό οικοδόμημα που λόγω της μνημειακής του εμφάνισης, έμελλε να χαρακτηριστεί ως το κορυφαίο σωζόμενο ελληνικό θεατρικό κτίριο του 19ου αιώνα.
Μορφολογικά, έχει αναφορές στην αμιγή κλασικιστική παράδοση και είναι επηρεασμένο από τη γερμανική σχολή που εκπροσωπούσε ο Ερνέστος Τσίλερ. Το πανέμορφο λευκό οικοδόμημα έχει ναόσχημο πρόπυλο και τέσσερις λεπτές – χωρίς ραβδώσεις – κορινθιακού τύπου κολώνες στην πρόσοψή του. Η σκηνή του θεάτρου θεωρείται ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα δείγματα της εποχής μπαρόκ στην Ευρώπη, διαθέτει προσκήνιο και χώρο ορχήστρας, ενώ η πλατεία, τα θεωρεία και οι εξώστες αναπτύσσονταν σε τέσσερα επίπεδα. Την αίθουσα φώτιζε τεράστιος πολυέλαιος, ο οποίος λειτουργούσε με γκάζι και σώζεται μέχρι σήμερα. Για τους ηθοποιούς είχαν προβλεφθεί άνετα καμαρίνια και ένα πολυτελές καθιστικό, ενώ στο διώροφο φουαγιέ πραγματοποιούνταν χοροεσπερίδες και εκθέσεις σπουδαίων ζωγράφων.
Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά έγινε αμέσως σημείο αναφοράς της πολιτιστικής ζωής της πόλης, τόπος έμπνευσης και δημιουργίας ολόκληρης της ελληνικής θεατρικής και μουσικής σκηνής.
Το όνομά του ταυτίστηκε με την ιστορία της πόλης του Πειραιά και ολόκληρης της Ελλάδας. Οι καταλήψεις από ξένους στρατιώτες και οι βομβαρδισμοί κατά τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έπληξαν μεγάλο μέρος του οικοδομήματος.
Τα νέα του σύγχρονα βήματα ξεκίνησαν στις 22 Οκτωβρίου 2013, όταν το εντυπωσιακό κτίριο άνοιξε και πάλι τις πύλες του στο κοινό κι ανέβασε αυλαία, μετά από δέκα χρόνια “σιωπής”, λόγω της πλήρους αποκατάστασης και ανακαίνισής του. Σήμερα, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά αποτελεί ένα σπουδαίο νεοκλασικό μνημείο με μια εξαιρετική σκηνή, απόλυτα λειτουργική, με ιδιαίτερο ύφος. Έχει αποκαλυφθεί πλήρως ο πλούσιος διάκοσμός του κι αναδείχθηκαν τα εξαιρετικά αρχιτεκτονικά του σχέδια. Εντυπωσιακά είναι τα είκοσι τρία επιβλητικά θεωρεία του και βέβαια ο χώρος πάνω από τον θόλο της κεντρικής αίθουσας.
Πρόκειται για ένα σύγχρονο θέατρο, το οποίο φιλοξενεί κάθε χρόνο θεατρικές και μουσικές παραστάσεις υψηλών προδιαγραφών, εκδηλώσεις και εκθέσεις, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην πολιτιστική ζωή της πόλης.
