Ιδρύθηκε το 1993 από τη γνωστή οικογένεια κοσμηματοπωλών Λαλαούνη και ξεκίνησε τη λειτουργία του ένα χρόνο αργότερα. Στεγάζεται στο κτίριο που ήταν το παλιό εργαστήρι της οικογένειας, ένα κτίριο της δεκαετίας του ‘30, στην Οδό Καλλισπέρη.

Στο μουσείο εκτίθενται κοσμήματα του ίδιου του Ηλία Λαλαούνη, τα οποία σχεδίασε εμπνευσμένος από τις διάφορες ιστορικές περιόδους και από τα πιο σημαντικά γεγονότα. Εκτίθενται επίσης η ιδιωτική συλλογή του, το αρχείο του και κοσμήματα και έργα μικρογλυπτικής από άλλες ιδιωτικές συλλογές.

Στο πρόγραμμα του μουσείου συμπεριλαμβάνονται περιοδικές εκθέσεις εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών, όπως και σεμινάρια και εκπαιδευτικά προγράμματα.