Ζάππειο Μέγαρο

Το θέμα της αναβίωσης αρχαίων τελετών και αγώνων «ζυμώνεται» ήδη από το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Στο πλαίσιο αυτό, από τη δεκαετία του 1850, ο Ευάγγελος Ζάππας με την καθοδήγηση του Παναγιώτη Σούτσου, θεμελιωτή της σύγχρονης ελληνικής Ολυμπιακής ιδεολογίας, με υπόμνημα που απέστειλε στις Αρχές, το 1856 αναλαμβάνει με έξοδά του την ανέγερση ενός Ολυμπιακού κτιρίου και την οικονομική ενίσχυση της τέλεσης των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων. Οι πρώτες σκέψεις σχετικά με την επιλογή του χώρου για την ανέγερση του μεγάρου των Ολυμπίων το τοποθετούσαν στην κορυφή του Παναθηναϊκού Σταδίου, απ' όπου «η Αυλή και οι Ελλανοδίκαι θα ηδύναντο από ευρέος εξώστου να επιβλέπωσι τους αγώνας και τας μυριάδας των περικαθημένων θεατών». Το 1869, όμως, η Βουλή των Ελλήνων διέθεσε περίπου 80.000 τετραγωνικά μέτρα δημόσιας γης μεταξύ του ναού του Ολυμπίου Διός και του τότε Ανακτορικού Κήπου, λαμβάνοντας υπόψη και την επιθυμία του Ζάππα το κτίριο να ευρίσκεται κατά το δυνατόν εγγύτερα στο Στάδιο. Στη συνέχεια, ο αρχιτέκτονας Αναστάσιος Θεοφιλάς κλήθηκε να αλλάξει το αρχικό σχέδιο που είχε ήδη εκπονήσει ο Φ. Μπουλανζέ. Ύστερα από καθυστερήσεις, στις 20 Ιανουαρίου 1874 κατατίθεται ο θεμέλιος λίθος του Μεγάρου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1880 ο Κωνσταντίνος Ζάππας αναθέτει στον Θεόφιλο Χάνσεν τη σύνταξη καινούργιου σχεδίου, με την πρόθεση να κάνει εν ανάγκη θυσίες σε βάρος του ήδη οικοδομηθέντος τμήματος. Ωστόσο, οι επαγγελματικοί ανταγωνισμοί μεταξύ των γνωστότερων αρχιτεκτόνων της εποχής και οι υπόνοιες για σοβαρές οικονομικές καταχρήσεις οδήγησαν σε σοβαρές καθυστερήσεις και δύο φορές στη διακοπή των εργασιών. Τα εγκαίνια έγιναν, τελικά, με κάθε επισημότητα στις 20 Οκτωβρίου 1888. Το Ζάππειο Μέγαρο είναι το πρώτο κτίριο που ανεγείρεται παγκοσμίως για την εξυπηρέτηση Ολυμπιακών αναγκών. Η αρχιτεκτονική του ακολουθεί τον νεοκλασικό ρυθμό, με πρόπυλο κορινθιακού ρυθμού και η συγκρότηση των όγκων του υπακούει με αρμονία στον προορισμό για τον οποίο κτίσθηκε. Σε συνδυασμό με την τριτοξωτή λίθινη γέφυρα του Ιλισού, η οποία είχε κατασκευασθεί, επίσης, με χορηγία του Ευαγγελή Ζάππα, και τους πέριξ κήπους, τα γλυπτά, οι διαδρομές εντός των κήπων συνθέτουν μια ιδανική εικόνα της Αθήνας από τις αρχές του 20ού αιώνα. Στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 φιλοξενούνται στην κυκλική αίθουσά του τα αγωνίσματα της ξιφασκίας, ενώ στους Β' Διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες (1906) η έλλειψη υποδομών και εγκαταστάσεων οδήγησε στη χρήση του ως «Ολυμπιακού Χωριού». Εξάλλου, από το 1936 και για 40 χρόνια φιλοξένησε τον πρώτο κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό της χώρας. Το 1940 μετασκευάζεται σε νοσοκομείο, τον επόμενο χρόνο επιτάσσεται από τον γερμανικό στρατό κατοχής, στη συνέχεια μετατρέπεται σε αποθήκη και κατόπιν σε στρατώνα (1944), ενώ πλήττεται και από βομβαρδισμούς στα Δεκεμβριανά. Μεταπολεμικά συζητείται η κατεδάφισή του. Ευτυχώς, το 1960 πραγματοποιήθηκε γενική επισκευή, υπό την επίβλεψη των αρχιτεκτόνων Α. Πλουμιστού και Φ. Παναγιωτόπουλου. Η τελευταία ανακαίνιση έγινε ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και ολοκληρώθηκε το 2007. Από την τέλεση Α’ Ολυμπίων το 1859, την προβολή της πρώτης κινηματογραφικής ταινίας το 1903, τις εκθέσεις ζωγραφικής με έργα Picasso το 1955, Ιταλού ζωγράφου Caravaggio το 1962, El Greco το 1964, την υπογραφή της ένταξης της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα στις 28/5/1979, την Ελληνική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας το 1983, όπως επίσης και το 2003 και το 2014, το Τελετουργικό Αφής της Φλόγας των SPECIAL OLYMPICS HELLAS το 2008 και το 2013, αλλά μέχρι και σήμερα με δεκάδες εκδηλώσεις, συνέδρια, εκθέσεις, πολιτικές συναντήσεις, το Ζάππειο Μέγαρο, ένα από τα εμβληματικότερα μνημεία της χώρας μας, συνεχίζει να διακρίνεται για την εξέχουσα αρχιτεκτονική του και να προσφέρει τις ιδανικές συνθήκες για τη διεξαγωγή συνεδρίων, πολιτιστικών, επιστημονικών, και αθλητικών εκθέσεων.