Ελένη Δουνδουλάκη: «Στην Αττική μπήκαν οι βάσεις του Δυτικού Πολιτισμού, εδώ γεννήθηκε η δημοκρατία, η κλασική φιλοσοφία, το θέατρο όπως το αντιλαμβανόμαστε σήμερα»

Συνέντευξη με την πρώην Αντιπεριφερειάρχη Πολιτισμού στην Περιφέρεια Αττικής*, κα Ελένη Δουνδουλάκη:

«Στην Αττική μπήκαν οι βάσεις του Δυτικού Πολιτισμού, εδώ γεννήθηκε η δημοκρατία, η κλασική φιλοσοφία, το θέατρο όπως το αντιλαμβανόμαστε σήμερα»

1. Κυρία Δουνδουλάκη, εκτός από τις σπουδές σας στη θεατρολογία, έχετε σπουδάσει και «Πολιτιστική Πολιτική και Διαχείριση» στο εξωτερικό. Τι σας έκανε να επιστρέψετε στην Ελλάδα;

Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, το 2004, το τοπίο ήταν εντελώς διαφορετικό σε σχέση με σήμερα. Ήταν η χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων, υπήρχε παντού διάχυτη αισιοδοξία και ανάταση, ενώ ο χώρος του Πολιτισμού ήταν στο επίκεντρο (Πολιτιστική Ολυμπιάδα 2000-2004, Ολυμπιακοί Αγώνες 2004, Πάτρα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2006 κ.ά.). Παράλληλα, η πολιτιστική διαχείριση ήταν κάτι εντελώς νέο στη δημόσια σφαίρα, οπότε το πλαίσιο για την επιστροφή ήταν ιδιαίτερα ελκυστικό. Πέρα όμως από αυτά, αγαπούσα και αγαπώ τον τόπο μου και πάντα ήθελα να εργαστώ εδώ. Άλλωστε, η Ελλάδα έχει σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά και πραγματικά δυναμική σύγχρονη δημιουργία.

2. Πώς σας φαίνεται η μεγάλη πληθώρα θεαμάτων που παρουσιάζεται στην Αττική; Πώς συμβάλλει αυτό στην προσέλκυση ξένων επισκεπτών;

Όπως πολύ καλά γνωρίζετε στην Αττική ζει και εργάζεται η μεγάλη πλειοψηφία του καλλιτεχνικού δυναμικού της χώρας. Είναι λογικό με 4 εκατομμύρια κατοίκους να υπάρχει και μεγάλη προσφορά θεαμάτων. Στην Αττική έχουμε σημαντικά Φεστιβάλ, με πρώτο αναμφισβήτητα το ιστορικό Φεστιβάλ Αθηνών, και γενικώς τα θεάματα που παρουσιάζονται είναι υψηλής ποιότητας. Παράλληλα, η παρουσία μεγάλων ιδρυμάτων στον Πολιτισμό τα τελευταία χρόνια και οι νέοι υπερσύγχρονοι χώροι πολιτισμού συμβάλλουν στην προσέλκυση ξένων επισκεπτών, καθώς προσφέρουν σε αυτούς τη δυνατότητα να γνωρίσουν με έναν ιδιαίτερο τρόπο τη χώρα μας και τον πολιτισμό της όχι μόνον μουσειακά, αλλά και σύγχρονα και δυναμικά. Θεωρώ μάλιστα πως αυτό μπορεί και πρέπει να ενισχυθεί στο μέλλον.

3. Εκτός από θεατρολόγος είστε Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού στην Περιφέρεια Αττικής. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το κοινό σημείο όπου το θέατρο συναντά την πολιτική;

Η πολιτική και το θέατρο έχουν ένα κοινό σημείο: την επαφή και την επικοινωνία με τον κόσμο και μάλιστα σε «ζωντανό» χρόνο. Τόσο στην πολιτική όσο και στο θέατρο, εξαιρετικά μεγάλη σημασία έχει το πώς πραγματοποιείται αυτή η επικοινωνία, το πώς γίνεται η μεταφορά των μηνυμάτων με όσο το δυνατόν πιο άμεσο τρόπο. Σε αυτό το σημείο θα έλεγα ότι πολιτική και θέατρο λειτουργούν πανομοιότυπα, ειδικά όταν τα μηνύματα παράγουν ένα δυναμικό αποτέλεσμα: και ως προς την επιδίωξη να επηρεάσουν, να διαμορφώσουν το κοινό αλλά και ως προς τον τρόπο μεταφοράς των μηνυμάτων και την επιλογή προσώπων για την προβολή των μηνυμάτων αυτών. Το θέατρο, όπως και η πολιτική, είναι δημόσιο βήμα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το αμφιθέατρο είναι μία αρχιτεκτονική δομή, την οποία συναντάμε τόσο στο θέατρο όσο και στη Βουλή.

4. Ποιο είναι το δικό σας μακροπρόθεσμο όραμα για τον πολιτισμό στην Αττική;

Θα λέω πάντα ότι ο Πολιτισμός θα πρέπει να τοποθετηθεί στο κέντρο του σχεδιασμού για την επόμενη ημέρα της χώρας. Αντίστοιχα, και στην Περιφέρεια Αττικής. Διαρθρωμένος πάνω στους άξονες πολιτιστική κληρονομιά και σύγχρονη δημιουργία, είναι ένα τεράστιο αξιακό μέγεθος, που μπορεί να αποτελέσει καταλύτη ανάπτυξης και παράγοντα κοινωνικής συνοχής. Μπορεί να συμβάλει στην αύξηση των επενδύσεων, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στη στήριξη των τοπικών οικονομιών, στην ενίσχυση της παιδείας και στην αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
Ιδιαίτερα για την Αττική, πιστεύω ότι πρέπει να αναδειχθούν τα σημεία του πολιτιστικού πλούτου της που δεν είναι ιδιαιτέρως γνωστά στο ευρύ κοινό, και να διασυνδεθούν με μνημεία πασίγνωστα και εμβληματικά. Κάτι τέτοιο θα ενισχύσει και το τουριστικό προφίλ της Αττικής. Η ενίσχυση αυτή, άλλωστε, αποτελεί στόχευση του Περιφερειάρχη Γιώργου Πατούλη, ο οποίος πιστεύει στη δύναμη του Πολιτισμού και τον στηρίζει έμπρακτα.

5. Ποιους χώρους πολιτισμού θα προτείνατε στον ξένο επισκέπτη να επισκεφθεί οπωσδήποτε κατά την παραμονή του στην Αττική;

Θα τον κατεύθυνα σε κάποια Μουσεία, τα οποία είναι μοναδικά. Το Εθνικό και Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο της Ακρόπολης, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο αλλά και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Δεν γίνεται ένας επισκέπτης, που πολλές φορές έχει έλθει από την άλλη άκρη της γης για μία και μόνη επίσκεψη στην Ελλάδα, να φύγει από την Αττική χωρίς να έχει θαυμάσει τα εκθέματά τους.

6. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Αττικής για την προσέλκυση επισκεπτών όλων των ηλικιών και ταξιδιωτικών προτιμήσεων;

Ο Πολιτισμός… Ακούγεται κοινότυπο αλλά είναι η αλήθεια. Στην Αττική, έναν πραγματικά ευλογημένο τόπο, έναν τόπο με συνεχή κατοίκηση χιλιάδων ετών, βρίσκονται μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Στην Αττική βρίσκεται το λίκνο του Δυτικού Πολιτισμού, η κλασική Αθήνα. Εδώ μπήκαν οι βάσεις του Δυτικού Πολιτισμού, εδώ γεννήθηκε η δημοκρατία, εδώ γεννήθηκε η κλασική φιλοσοφία, εδώ γεννήθηκε το θέατρο, όπως το αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Η Αττική, ασφαλώς, μπορεί να προσελκύσει επισκέπτες και για τη θάλασσα και τα υπέροχα νησιά της, σε πολλά σημεία της μπορούν να φιλοξενηθούν μεγάλα αθλητικά γεγονότα και συνέδρια, η πρωτεύουσα μεταμορφώνεται διαρκώς και αναπτύσσει νέα σημεία που γίνονται πόλοι έλξης στον αστικό της ιστό. Ο Πολιτισμός όμως δεν παύει να είναι η αιχμή του δόρατος!

7. Πώς θα σχολιάζατε το τουριστικό σλόγκαν της Περιφέρειας Αττικής «Attica – Greece in a Snapshot»; Ποια είναι τα δικά σας αγαπημένα στιγμιότυπα-εικόνες της Αττικής;

Η Αττική είναι πράγματι ένα «snapshot» της Ελλάδας! Ένας ξένος επισκέπτης μπορεί να πάρει μια καλή γεύση της χώρας μας με μια επίσκεψη στην Αττική. Όσο για εμένα, αγαπημένες μου εικόνες είναι το Ηρώδειο γεμάτο κόσμο σε μια καλοκαιρινή συναυλία, ο πεζόδρομος της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, η θέα της Ύδρας από τη θάλασσα. Και λιγότερο, όμως, γνωστές εικόνες όπως το ιερό της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα της Ανατολικής Αττικής, τα γαλαζοπράσινα νερά στη νησίδα Μετώπη στο Σαρωνικό και το τοπίο στην Ελευσίνα, όπου ένας μοναδικός αρχαιολογικός χώρος συμπλέκεται με ένα βιομηχανικό περιβάλλον δημιουργώντας ένα πολύ ιδιαίτερο αποτέλεσμα.

8. Ποια είναι τα πρώτα τρία πράγματα που θα προτείνατε να κάνει ο επισκέπτης μόλις φτάσει στην Αττική;

Αναμφισβήτητα το πρώτο θα είναι να επισκεφθεί την Ακρόπολη. Για εμάς είναι κάτι δεδομένο, αλλά για τον ξένο επισκέπτη όχι. Αμέτρητοι άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν όνειρο ζωής να ανέβουν στον Ιερό Βράχο και να δουν τον Παρθενώνα από κοντά. Τη μοναδική αρχιτεκτονική του και όλα όσα αυτός συμβολίζει για τον Πολιτισμό σε οικουμενικό επίπεδο. Το δεύτερο θα ήταν οπωσδήποτε να γευθεί την τοπική ελληνική κουζίνα. Και τρίτον να πάει μια ωραία μεγάλη βόλτα στην ακτογραμμή ξεκινώντας από το Φάληρο και καταλήγοντας στο Σούνιο για ένα υπέροχο ηλιοβασίλεμα.

9. Η Αττική με την ενδοχώρα, την ακτογραμμή και τα πανέμορφα νησιά της αποτελεί ένα πολύχρωμο μωσαϊκό προορισμών και εμπειριών που δεν ανακαλύπτει κανείς σε μία μόνο μέρα. Τι θα περιλάμβανε το δικό σας πρόγραμμα αν είχατε 7 μέρες… διακοπές στην Αττική;

Πολύ ωραία ερώτηση! Αν είχα 7 ημέρες για διακοπές στην Αττική, θα ήθελα οπωσδήποτε να ήταν στις αρχές του καλοκαιριού και θα τις χώριζα σε τρεις ημέρες στην ενδοχώρα, μια ημέρα στην ακτογραμμή και τρεις ημέρες στα νησιά του Αργοσαρωνικού! Νομίζω ότι, πάνω και πέρα από όλα, σε κάθε σημείο που θα με έφερνε το «ταξίδι» αυτό θα προσπαθούσα να ανασυνθέσω το παζλ του χθες, του σήμερα και του αύριο της Αττικής με τη δική μου οπτική γωνία!

*Σημ.: Η συνέντευξη παραχωρήθηκε από την κα Δουνδουλάκη κατά τη διάρκεια της θητείας της ως Αντιπεριφερειάρχη Πολιτισμού στην Περιφέρεια Αττικής.

Φωτογραφία: Μαρία Γραμματικού