Κατερίνα Ευαγγελάτου: «Ο πολιτιστικός πλούτος της Αττικής είναι ανεξάντλητος.»
Συνέντευξη με την καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, κα Κατερίνα Ευαγγελάτου:
«Ο πολιτιστικός πλούτος της Αττικής είναι ανεξάντλητος.»
1. “Attica- Greece in a snapshot” είναι το σλόγκαν της Περιφέρειας Αττικής. Ποια είναι τα δικά σας αγαπημένα πολιτιστικά «στιγμιότυπα» στην Αττική;
Στο μυαλό μου η Αττική είναι συνυφασμένη με τον πολιτισμό. Αν ωστόσο έπρεπε να ξεχωρίσω συγκεκριμένα πολιτιστικά στιγμιότυπα δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ σε ορισμένα που σχετίζονται με το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Το κατάμεστο Ηρώδειο μια καλοκαιρινή νύχτα με φόντο το ολόγιομο φεγγάρι και υπό τον ήχο των χειροκροτημάτων θα ήταν σίγουρα ένα από τα αγαπημένα μου snapshots, όπως επίσης και το κτίριο της Πειραιώς 260, το πρώην εργοστάσιο Τσαούσογλου, που είναι πλέον το δεύτερο «πόδι» του Φεστιβάλ. Εκεί που αργά τη νύχτα, μετά το τέλος μιας παράστασης, όταν οι προβολείς πια έχουν κλείσει και το κοινό έχει φύγει, όλοι οι συντελεστές, τεχνικοί, ηχολήπτες, μουσικοί συγκεντρώνονται γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι σε αυτόν τον τεράστιο βιομηχανικό χώρο και συζητούν μεταξύ τους εν είδει απολογισμού της ημέρας που πέρασε και σχεδιασμού της επόμενης που θα έρθει.
2. Ποσό σημαντική κατά την άποψή σας είναι η πολιτιστική κληρονομιά της Αττικής για τον τουρισμό και ποιες πολιτιστικές διαδρομές θα προτείνατε να ακολουθήσει ένας επισκέπτης;
Από το χθες έως το σήμερα ο πολιτιστικός πλούτος της Αττικής είναι ανεξάντλητος και είναι αναμφισβήτητα ένας από τους λόγους που οδηγούν σε αυτόν τον τόπο εκατομμύρια επισκέπτες. Σίγουρα θα πρότεινα να παρακολουθήσουν κάποιες από τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Αθηνών, όπως μία συναυλία στο Ηρώδειο ή μία παράσταση. Θα εστίαζα παράλληλα σε λιγότερο γνωστές πολιτιστικές διαδρομές προτείνοντας μία επίσκεψη στο νησί της Αίγινας και στον ναό της Αφαίας, στο Πόρτο Γερμενό και στον πευκόφυτο Κιθαιρώνα, εκεί που στέκει αγέρωχο το Κάστρο των Αιγοσθένων, στο οποίο πριν λίγα χρόνια έγιναν σημαντικές εργασίες αναστήλωσης και ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει ένα ταξίδι στο παρελθόν και παράλληλα να συνδυάσει μία ανάβαση στο καταπράσινο βουνό και μία βουτιά στα κρυστάλλινα νερά του Πόρτο Γερμενό.
3. Σπουδαία μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι, χώροι πολιτισμού και τέχνης όπως το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, το Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας κ.ά., συνθέτουν τον σύγχρονο πολιτιστικό χάρτη της Αττικής. Θεωρείτε ότι οι εν δυνάμει επισκέπτες γνωρίζουν το πολιτιστικό εύρος της Αττικής; Mε ποιους τρόπους, πιστεύετε, θα μπορούσε να ενισχυθεί και να εδραιωθεί η Αττική ως πολιτιστικός προορισμός;
Οι επισκέπτες ενός τόπου είναι στις μέρες μας καλύτερα ενημερωμένοι από ό,τι στο παρελθόν, έχει συνήθως προηγηθεί μία έρευνα για τα μέρη που θα επισκεφτούν κατά τη διάρκεια των διακοπών τους. Ωστόσο το πολιτιστικό εύρος της Αττικής είναι τέτοιο που συχνά, ακόμα κι εμείς οι μόνιμοι κάτοικοί της αδυνατούμε να παρακολουθήσουμε τις πολιτιστικές εξελίξεις και τα πολιτιστικά δρώμενα. Οι ρυθμοί έχουν αλλάξει, είναι τόσα πολλά αυτά που γίνονται, είναι πραγματικά δύσκολο να χαρτογραφηθούν όλα. Γι’ αυτό και εξαιρετικά σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι digital πρωτοβουλίες, η δυνατότητα να αποκτά ο επισκέπτης πληροφορίες για τις τρέχουσες πολιτιστικές εκδηλώσεις με το πάτημα ενός κουμπιού. Να ξέρει ποια εκδήλωση γίνεται, πότε και πού, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να πάει. Στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου το έχουμε δει στην πράξη ότι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για τους επισκέπτες είναι οι πληροφορίες αναφορικά με την πρόσβαση, η περιγραφή του πως φτάνεις στον τόπο διεξαγωγής μιας εκδήλωσης. Στο πλαίσιο αυτό, στο φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου συνεργαζόμαστε με εταιρείες που αναλαμβάνουν να μεταφέρουν για παράδειγμα το κοινό από το Σύνταγμα, που είναι εύκολο κάποιος να φτάσει, στο κτίριο της Πειραιώς 260, ενώ αντίστοιχα το ίδιο κάνουμε και για τους επισκέπτες της Επιδαύρου.
Είναι σημαντικό να υπάρχει ένας digital πόλος ενημέρωσης, όπως είναι η δική σας ιστοσελίδα https://athensattica.com/, που να συγκεντρώνει όλες τις πληροφορίες για όσα λαμβάνουν χώρα στον τόπο μας. Προσωπικά, αγαπώ πολύ και το έντυπο, έναν έντυπο οδηγό με πληροφορίες για τα πολιτιστικά δρώμενα που λαμβάνουν χώρα στην περιφέρεια. Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι μπορεί τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο εξαιτίας του Covid-19 να μην είναι δυνατή η αξιοποίηση του εντύπου για λόγους προστασίας, ωστόσο θέλω να πιστεύω ότι στο μέλλον η χρήση του θα επανέλθει. Ένα επίσημο περιοδικό, ένας πλήρης έντυπος οδηγός, με προσεγμένο σχεδιασμό και πληροφορίες για πολιτιστικά δρώμενα, μνημεία, γαστρονομία κ.λπ., ο οποίος θα κυκλοφορεί σε εβδομαδιαία βάση θα βοηθούσε εξαιρετικά τον επισκέπτη που φτάνει στην Αττική.
4. Το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου αποτελεί διαχρονικά πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών. Με ποιους τρόπους καταφέρνει να παραμένει επίκαιρο, κερδίζοντας το κοινό; Μιλήστε μας για το φετινό πρόγραμμα.
Η μεγαλύτερη τέχνη δεν μιλάει μόνο για την εποχή της. Μιλάει για κάθε εποχή. Το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, με την υποστήριξη του κράτους, βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή με κορυφαίες ελληνικές και διεθνείς παραγωγές και συμπαραγωγές, δίνοντας τη δυνατότητα στους καλλιτέχνες να ρισκάρουν, να πειραματιστούν, να ερευνήσουν χωρίς να αγχώνονται για το ταμείο. Και αυτό λειτουργεί απελευθερωτικά. Το Φεστιβάλ, με τη στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και ιδιωτών, είναι ο πρώτος πολιτιστικός οργανισμός της χώρας που φιλοξενεί παραγωγές τέτοιου βεληνεκούς. Και έχουμε τη χαρά να τις φιλοξενούμε σε χώρους μνημειώδεις όπως το Ωδείο Ηρώδου Αττικού ή το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Αυτό αποτελεί μια ανεπανάληπτη εμπειρία όχι μόνο για τους επισκέπτες αλλά και για τους ίδιους τους καλλιτέχνες. Ακόμα και καλλιτέχνες οι οποίοι έχουν οργώσει όλες τις ηπείρους και έχουν βρεθεί στις κορυφαίες σκηνές του πλανήτη μας περιγράφουν ότι πρόκειται για μία συγκλονιστική εμπειρία την όποια δεν έχουν ξαναζήσει. Την ίδια ώρα υπάρχει και κάτι ακόμα εξαιρετικά συγκινητικό. Υπάρχει αυτή η παράδοση στην ελληνική οικογένεια, που μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά, όταν τα μεγαλύτερα μέλη της δίνουν τη σκυτάλη για το Ηρώδειο ή την Επίδαυρο στα νεότερα. Πολύ συχνά γονείς με ρωτούν πότε προβάλλεται μία παράσταση στους χώρους αυτούς για να πάνε για πρώτη φορά τα παιδιά τους, να τα μυήσουν σε αυτές τις μοναδικές εμπειρίες.
Αναφορικά με το πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλ είναι πολυσύνθετο, περιλαμβάνει περισσότερες από 80 ελληνικές και διεθνείς παραγωγές και «χτίστηκε» με πολύ μεράκι και με πολύ κόπο, ιδίως λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που επέβαλε η πανδημία. Είμαστε πολύ περήφανοι για τις διεθνείς παραγωγές και συμπαραγωγές, όπως ο «ödipus/οιδίποδας» του Τόμας Όστερμαϊερ, για το συναπάντημα νέων καλλιτεχνών από το χώρο του θεάτρου, του χορού και της μουσικής με καταξιωμένους καλλιτέχνες και για τη δημιουργία ενός προγράμματος υψηλής ποιότητας που αφουγκράζεται τις σύγχρονες τάσεις. Το φετινό φεστιβάλ είναι ένα γαϊτανάκι ελευθερίας, έκφρασης, διαλόγου και δημιουργικότητας. Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου εστιάζει στην έρευνα, με την ανάθεση νέων έργων σε συγγραφείς, ενώ ιδιαίτερη χαρά μάς δίνει και το άνοιγμα στο χώρο των εκδόσεων όπου σε συνεργασία με τις εκδόσεις Νεφέλη δημιουργήσαμε μια σειρά νέων μεταφράσεων αλλά και πρωτότυπων θεατρικών κειμένων. Την ίδια ώρα το φεστιβάλ αγγίζει κοινωνικά ζητήματα όπως η βία κατά των γυναικών, ενώ υπάρχουν κύκλοι που απευθύνονται στους νέους όπως για παράδειγμα το Layers of street, που είναι αφιερωμένος στη street dance κουλτούρα.
5. Πόσο ελκυστική για τους επισκέπτες είναι η σύγχρονη θεατρική σκηνή της Αττικής εν γένει και πόσο έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια; Είναι διαφορετικές, κατά τη γνώμη σας, οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες του ελληνικού κοινού σε σχέση με τους επισκέπτες από το εξωτερικό που έρχονται στο θέατρο και με ποιους τρόπους θα μπορούσε να γίνει το ελληνικό θέατρο ακόμα πιο εξωστρεφές;
Οι επισκέπτες από το εξωτερικό όταν έρθουν σε επαφή με το ελληνικό θέατρο βιώνουν μία ευχάριστη έκπληξη. Στην πλειονότητά τους δεν είναι τόσο εξοικειωμένοι με το τι σημαίνει ελληνικό θέατρο, δεν γνωρίζουν τι ακριβώς θα συναντήσουν. Κι ας είμαστε η χώρα όπου γεννήθηκε το αρχαίο θέατρο, κι ας γίνονται σήμερα εκπληκτικές προσπάθειες στο χώρο του θεάτρου. Οπότε ο ξένος επισκέπτης αν και αρχικά επιφυλακτικός αιφνιδιάζεται ευχάριστα. Η ελληνική θεατρική σκηνή τα τελευταία χρόνια έχει γίνει αρκετά πιο εξωστρεφής και πιο «φιλική» προς το ξένο κοινό. Στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου όλες οι παραστάσεις υποτιτλίζονται, ώστε άνθρωποι από κάθε γωνιά του πλανήτη να μπορούν απρόσκοπτα να τις παρακολουθήσουν.
6. Ποιος ο ρόλος εκπαιδευτικών δράσεων/συνεδρίων για το θέατρο, τη μουσική, τη λογοτεχνία κ.λπ. αλλά και διεθνών διακρίσεων στη διάδοση της πολύπλευρης πολιτιστικής ταυτότητας της Αττικής;
Κάθε μορφής εκπαιδευτική δράση γύρω από τον πολιτισμό μόνο θετικό αντίκτυπο μπορεί να έχει. Εργαστήρια, σεμινάρια, workshops συμβάλλουν στη διεύρυνση, στην ευαισθητοποίηση και στην καλλιέργεια ενός ενεργητικού και συμμετοχικού κοινού, στην ενίσχυση της διάδρασης ενώ σε επίπεδο καλλιτεχνών βοηθούν στην εξάσκηση των δεξιοτήτων, σε μια δημιουργική ανταλλαγή ιδεών, δίνουν ώθηση προς νέες κατευθύνσεις. Οι Open Plan δράσεις του Φεστιβάλ – εργαστήρια, masterclasses, παραστάσεις, webinars, ραδιοφωνικά έργα – τον φετινό χειμώνα ήταν ακριβώς πάνω σε αυτή την κατεύθυνση και απευθύνονταν σε επαγγελματίες καλλιτέχνες αλλά και στο ευρύτερο κοινό όλων των ηλικιών, καλλιεργώντας μια πολύτιμη επαφή και δημιουργική επαφή. Τα Long Weekends για παράδειγμα ήταν μία σειρά συναντήσεων Ελλήνων δημιουργών με σημαντικούς ξένους καλλιτέχνες του Θεάτρου και του Χορού, ένα παράθυρο διαλόγου, ένας δίαυλος επικοινωνίας της ελληνικής καλλιτεχνικής κοινότητας με τη διεθνή.
7. Οι νέες τεχνολογίες συνδράμουν καθοριστικά στην ανάδειξη του σύγχρονου πολιτιστικού χάρτη της Αττικής. Με ποιους τρόπους πιστεύετε μπορεί να αξιοποιηθεί το «όχημα» της τεχνολογίας για την προσέλκυση ξένων επισκεπτών και πόσο σημαντικές είναι οι ψηφιακές δυνατότητες για τον πολιτιστικό τουρισμό (ψηφιακές παραστάσεις, πολιτιστικό υλικό στο διαδίκτυο, κ.λπ.);
Η συνδρομή της τεχνολογίας ιδίως τα εξαιρετικά δύσκολα αυτά χρόνια της πανδημίας υπήρξε καθοριστική. Βοήθησε σημαντικά τους καλλιτέχνες, οι οποίοι ξαφνικά βρέθηκαν μετέωροι αλλά και το κοινό, ώστε να μη χάσει την επαφή του με τη τέχνη. Τον φετινό χειμώνα, για παράδειγμα, στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου δημιουργήσαμε ένα πρόγραμμα πέντε ραδιοφωνικών έργων στο πλαίσιο της πλατφόρμας Open Plan – μία συνάντηση του ραδιοφωνικού θεάτρου με την αστυνομική λογοτεχνία και την τζαζ μουσική. Στην πρωτοβουλία αυτή συμμετείχαν περισσότεροι από 60 εξαιρετικοί Έλληνες καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες – σκηνοθέτες, ηθοποιοί, μουσικοί και συγγραφείς. Το «όχημα» της τεχνολογίας είναι αναμφίβολα σημαντικό, οι ψηφιακές δυνατότητες που ανοίγονται και στο χώρο της τέχνης συμβάλλουν στην προβολή και την ενίσχυση του πολιτιστικού τουρισμού. Ωστόσο ο ρόλος της τεχνολογίας είναι επικουρικός – τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει ούτε και να υποκαταστήσει την πραγματική εμπειρία της τέχνης.
Φωτογραφία: Ιωάννα Χατζηανδρέου
