Ελευσίνα: ένας μυστηριακός αρχαιολογικός χώρος…

Ελευσίνα: ένας μυστηριακός αρχαιολογικός χώρος στην καρδιά μιας βιομηχανικής πόλης που ανακηρύχθηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021.

«Γιατί ανάμεσα στους εξαίρετους και πράγματι θεϊκούς θεσμούς που η Αθήνα σας έχει γεννήσει και φέρει στην ανθρωπότητα, καμία, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι καλύτερη από αυτά τα Μυστήρια. Γιατί μέσω αυτών αποβάλαμε το βάρβαρο και άγριο τρόπο ζωής και μορφωθήκαμε και εκπολιτιστήκαμε. Και «μύησις» καθώς αποκαλείται, πράγματι μάθαμε τις απαρχές της ζωής και αποκτήσαμε τη δύναμη όχι μόνο να ζούμε ευτυχισμένοι, αλλά και να πεθαίνουμε με μια καλύτερη ελπίδα.», Κικέρων, Περί νόμων, Βιβλίο Β΄, 36.

Πριν φύγετε από την Αττική, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε την Ελευσίνα, για να νιώσετε την μοναδική ενέργεια που, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των επισκεπτών εδώ και αιώνες, εκπέμπει ο αρχαιολογικός χώρος. «Ο τόπος είναι ιερός. Το νιώθετε!», (Νίκος, Ρουμανία, Trip advisor). Για να ζήσετε από κοντά την προσπάθεια αυτής της βεβαρημένης από τη βιομηχανία πόλης να υπερβεί τον εαυτό της και να αναπροσδιορίσει έννοιες όπως ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή και ευημερία. Τέλος, για να απολαύσετε φρέσκο ψάρι και πεντανόστιμους μεζέδες στα ταβερνάκια γύρο από τον αρχαιολογικό χώρο.

Ο Μύθος

Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, ο Πλούτωνας, θεός του Κάτω Κόσμου, άρπαξε την όμορφη Περσεφόνη, κόρη της Δήμητρας, θεάς της γεωργίας και την έκανε γυναίκα του. Η Δήμητρα οργισμένη εγκατέλειψε τον Όλυμπο, πήρε τη μορφή γριάς και ταλαιπωρημένης γυναίκας και ήρθε στην Ελευσίνα, όπου βρήκε σπουδαία φιλοξενία και στοργή. Συγχρόνως ορκίστηκε ότι δεν θα ξαναπατήσει το πόδι της στον Όλυμπο και ότι τίποτα δεν θα φυτρώσει στη γη, ώσπου να ξαναδεί την κόρη της. Λιμός άρχισε να μαστίζει τον κόσμο, οπότε ο Δίας αναγκάστηκε να επέμβει. Μετά από διαπραγματεύσεις, κατέληξαν στην εξής λύση: η Περσεφόνη να περνάει μέρος του χρόνου με τον άντρα της και το υπόλοιπο με την μητέρα της. Ήταν, σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, μια όμορφη ιστορία που εφηύραν οι αρχαίοι Έλληνες για να εξηγήσουν τον κύκλο των εποχών τους έτους. Όσο για την Ελευσίνα, η Δήμητρα την αντάμειψε διδάσκοντας στους διαδόχους του βασιλικού θρόνου τα «Μυστήρια», που χάρισαν στην πόλη αίγλη και πλούτη, καθιστώντας την έναν από τους πέντε μεγάλους προορισμούς της Αρχαιότητας (Αθήνα, Δελφοί, Δήλος, Ελευσίνα, Ολυμπία).

Τα Ελευσίνια Μυστήρια

Κανείς ποτέ δεν αποκάλυψε τα μυστικά αυτής της τελετουργίας που εξασφάλιζε την κάθαρση και την αφύπνιση της συνείδησης των μυστών. Όλοι, ελεύθεροι και δούλοι, άντρες και γυναίκες είχαν πρόσβαση σε αυτή τη γιορτή και την τελετή προς τιμήν της θεάς Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης. Καθώς τα «λεγόμενα» έπαιζαν σημαντικό ρόλο στα διάφορα στάδια της μύησης, αποκλείονταν όσοι δεν μιλούσαν ελληνικά και καθώς η αγνότητα της ψυχής ήταν όρος απαράβατος, δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής και όσοι είχαν βάψει τα χέρια τους με αίμα. Αυτό που μάθαιναν οι μύστες ήταν να μην φοβούνται τον θάνατο και να τον δέχονται σαν μέρος του κύκλου της ζωής και σαν ένα βήμα προς την αναγέννηση, όπως ακριβώς συμβαίνει στο φυτικό βασίλειο: το φυτό πεθαίνει αλλά ο σπόρος του δίνει νέο φυτό και ούτω καθεξής.

Αισχύλεια

Κάθε χρόνο από τις αρχές Ιουλίου ως τον Νοέμβριο τελούνται εδώ τα Αισχύλεια, αφιερωμένα στον πατέρα της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας, τον Αισχύλο, ο οποίος γεννήθηκε στην Ελευσίνα το 525 π. Χ. Φιλοξενούνται κυρίως στο Παλαιό Ελαιουργείο, πρώην εργοστάσιο σαπωνοποιίας, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο όπου διεξάγονταν οι σημαντικότερες τελετές μύησης και περιλαμβάνουν θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, κινηματογραφικές προβολές, παραστάσεις χορού, εικαστικές εκθέσεις, περφόρμανς, συνέδρια και διαλέξεις.

«Ο πολιτισμός γίνεται στην πόλη της Ελευσίνας τρόπος ζωής και βρίσκεται στον πυρήνα κάθε προσπάθειας για κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική αναβάθμιση» διαβάζουμε στην επίσημη ιστοσελίδα των Αισχυλείων. Κι όπως στην αρχαιότητα, όλοι είχαν δικαίωμα στη μύηση, έτσι και τώρα το χαμηλό εισιτήριο αλλά και η ελεύθερη είσοδος σε πολλές εκδηλώσεις εξασφαλίζουν την διείσδυση του πολιτισμού στις δυσπρόσιτες περιοχές της κοινότητας.

Ο Ημιμαραθώνιος «Στα ίχνη της Ιεράς Οδού»

Η Ιερά Οδός κατά την Αρχαιότητα συμβόλιζε την πορεία προς τη μύηση και την κάθαρση, καθώς αυτήν την οδό ακολουθούσαν, κατά την ελληνική και ρωμαϊκή Αρχαιότητα, όσοι συμμετείχαν στα περίφημα Ελευσίνια Μυστήρια.

Φαίνεται πώς γι αυτόν τον λόγο ο Δήμος Ελευσίνας καθιέρωσε τον Ημιμαραθώνιο των 21 χλμ. Αθήνα – Ελευσίνα, το 2015, έτος υποβολής της υποψηφιότητάς της για τη διεκδίκηση του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2021. Κάθε χρόνο η διεξαγωγή του στέφεται από μεγάλη επιτυχία καθώς οι συμμετέχοντες τρέχουν όχι μόνο για το σώμα αλλά και για την ψυχή τους. Δ

Ελάτε στην Ελευσίνα, και, – ποιος ξέρει -, ίσως βρείτε κι εσείς τον δρόμο προς την αυτογνωσία και ίσως ανακαλύψετε τη συνταγή της ευτυχίας, όπως ο Κικέρων.