Χάρης Ρώμας: «Ο πολιτισμός είναι το αντίθετο του φόβου. Είναι αγάπη»

Συνέντευξη με τον ηθοποιό και Εντεταλμένο Περιφερειακό Σύμβουλο, αρμόδιο για θεατρικές και μουσικές εκδηλώσεις, κ. Χάρη Ρώμα:

«Ο πολιτισμός είναι το αντίθετο του φόβου. Είναι αγάπη»

1. Κύριε Ρώμα, μιλήστε μας για τη σημασία του πολιτισμού ως κίνητρο επίσκεψης προορισμών, φιλίας των λαών και ειρήνης.

Η πλειοψηφία των κατοίκων του πλανήτη ονειρεύεται ταξίδια και μάλιστα μακρινά. Ο βασικός λόγος είναι ότι οι άνθρωποι θέλουν να δραπετεύουν από την καθημερινότητα και την ρουτίνα τους. Κι αυτό επιτυγχάνεται όταν θαυμάζουν καινούργια τοπία και εικόνες και όταν γνωρίζουν διαφορετικούς πολιτισμούς. Η αλήθεια είναι ότι ένας πολιτισμός μπορεί να εμπεριέχει πολλά και όχι πάντα καλά. Μπορεί να εμπεριέχει δηλαδή μέχρι ήθη και έθιμα βάρβαρα. Συνηθίζουμε, όμως, με την λέξη «πολιτισμός» και το επίθετο «πολιτισμένος» να αναγνωρίζουμε εκδηλώσεις, καταστάσεις, χαρακτηριστικά και ανθρώπους που κάνουν μια κοινωνία να λειτουργεί πιο εύρυθμα και πιο ιδεατά. Με μπούσουλα και ζητούμενο αυτό το θετικό πρόσημο του πολιτισμού το κίνητρο ενός «πολιτισμένου» ταξιδιώτη, εκτός από την περιέργεια για το άγνωστο και διαφορετικό, είναι η αναζήτηση της παγκόσμιας φιλίας. Και βεβαίως προϋπόθεση της παγκόσμιας φιλίας είναι η παγκόσμια ειρήνη. Ή και το αντίστροφο!

2. Σε τι επίπεδο βρίσκεται η Αττική ως τόπος δημιουργίας πολιτιστικών παραγωγών, θεατρικής εκπαίδευσης και διεθνών κινηματογραφικών παραγωγών;

Η Αττική έχει τα πρωτεία (και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου ούτε πηγαίνει αναλογικά με τον πληθυσμό της) στη δημιουργία θεατρικών και μουσικών παραστάσεων. Το 2019, αναφέρω ενδεικτικά, στην Αττική δημιουργήθηκαν και παρουσιάστηκαν, σύμφωνα με το έγκυρο περιοδικό ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ, πάνω από χίλιες θεατρικές και μουσικές παραστάσεις σε θέατρα, μουσικές σκηνές και bar theaters. Λίγες περισσότερες δηλαδή απ’ όσες παρουσιάστηκαν στη Νέα Υόρκη που θεωρείται η μητρόπολις του κόσμου! Δεν διατείνομαι ότι όλες αυτές οι παραστάσεις ήταν υψηλής καλλιτεχνικής αξίας και γούστου αλλά παραμένει αναμφισβήτητο γεγονός ότι οι Έλληνες και ειδικά οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου της Αττικής θέλουν να εκφράζονται μέσα από το θέατρο και την μουσική. Να επισημάνω ότι κάποιες εκ των παραστάσεων στέκονται καλλιτεχνικά πολύ υψηλά ακόμη και σε διεθνές επίπεδο. Υπάρχουν προτάσεις που ακολουθούν κλασική γραμμή και ύφος αλλά και εντελώς πρωτοποριακές προτάσεις που ξαφνιάζουν (πολύ συχνά) θετικά. Η θεατρική εκπαίδευση είναι σε αρκετά καλό επίπεδο, κυρίως λόγω κάποιων εμπνευσμένων καθηγητών που μεγαλουργούν (ακόμη και κατά μόνας) σε διάφορες από τις πολλές δραματικές σχολές που υπάρχουν. Οι άνθρωποι αυτοί δίνουν το σωστό κίνητρο σε νέους ανθρώπους και τους ωθούν στο να διερευνήσουν τους δρόμους της τέχνης και να γίνουν (κάποιοι εξ αυτών) ενεργοί καλλιτέχνες με δυνατό στίγμα. Ο κινηματογράφος από την άλλη μεριά, όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι βιομηχανία και απαιτούνται αρκετά χρήματα για να υπάρξει μεγάλη και σημαντική παραγωγή. Γίνονται προσπάθειες, κάποιες είναι μάλιστα εμπνευσμένες και εντυπωσιακές, αλλά μαζική παραγωγή δεν υπάρχει. Θεωρώ ότι το κράτος οφείλει να βοηθά συνεχώς και αδιαλείπτως με χρηματοδότηση και ελαφρύνσεις στη φορολογία. Όσο για ξένες παραγωγές, που μπορούν να γυρίζονται στη χώρα και δη στην Αττική που προσφέρει απίστευτες εναλλαγές τοπίου, τεράστια θαλασσογραμμή, βουνά και λόφους, τα ωραιότερα και εμβληματικότερα αρχαία μνημεία αλλά και facilities (ευκολίες και παροχές) για κάθε είδους ταινία ακόμη και υπερπαραγωγή, πρέπει να γίνουν στόχος της χώρας μας γιατί θα ευνοήσουν την οικονομία μας σε υπερθετικό βαθμό με συνάλλαγμα αλλά και με την προβολή και ενίσχυση του τουρισμού. Συμβουλεύω την κυβέρνηση να δίνει συνεχώς κίνητρα για να γίνει η Ελλάδα μας χώρα κινηματογράφου. Θεωρώ ότι επειδή η τέχνη λειτουργεί με την λογική των συγκοινωνούντων δοχείων, οι ξένες παραγωγές θα δώσουν ώθηση και στην εγχώρια παραγωγή. Τέλος οι εικαστικοί κλάδοι πιστεύω ότι χρειάζονται μεγάλη βοήθεια. Συχνά ξεπηδούν Έλληνες καλλιτέχνες που η εκπληκτική δουλειά τους γίνεται ανάρπαστη στο εξωτερικό. Αλλά εμείς δεν πρέπει να επιδιώκουμε την εξαγωγή καλλιτεχνών αλλά την εισαγωγή επενδυτών τέχνης.

3. Πώς κερδίζουν οι θεατρικές σκηνές, τα φεστιβάλ και εν γένει οι πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Αττική το διεθνές κοινό και ποια είναι τα πλεονεκτήματα τους;

Το μεγάλο ατού ή αν θέλετε προνόμιο της χώρας μας στην παγκόσμια θεατρική σκηνή είναι φυσικά οι παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας αλλά και Αττικής κωμωδίας. Οι μεγαλύτεροι πρεσβευτές της χώρας μας είναι ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης και ο Αριστοφάνης. Δεν είναι τυχαίο ότι σπουδαίοι νεώτεροι συγγραφείς εμπνεύστηκαν από τα αθάνατα αριστουργήματα των αρχαίων τραγικών και έγραψαν δικά τους σπουδαία έργα που έχουν με την σειρά τους περίοπτη θέση στο παγκόσμιο δραματολόγιο. Αναφέρω την «Αντιγόνη» του Ανούιγ, την «Φαίδρα» του Ρακίνα αλλά και την «Ισμήνη» του Ρίτσου. Το φεστιβάλ Αθηνών περιλαμβάνει πάντα στο πρόγραμμά του παραστάσεις αρχαίου δράματος και κωμωδίες του Αριστοφάνη. Χιλιάδες ξένοι επισκέπτες έχουν απολαύσει μια τέτοια παράσταση στο κόσμημα της Αττικής, το αρχαίο θέατρο Ηρώδου του Αττικού, το περίφημο Ηρώδειο. Θα αναφέρω ακόμη και την οργάνωση στα θαυμάσια μουσεία της Αττικής που γίνεται ολοένα και πιο λεπτομερής, εξειδικευμένη και τεχνολογικά ανεπτυγμένη. Ο μουσειακός τουρισμός είναι μεγάλο κεφάλαιο της προβολής αλλά και της οικονομίας της Αττικής.

4. Με ποιες ενέργειες η Περιφέρεια Αττικής στηρίζει τον πολιτισμό;

Η Περιφέρεια Αττικής και συγκεκριμένα το τμήμα πολιτισμού λειτουργεί με δύο άξονες. Την χρηματοδότηση εκδηλώσεων σε συνεργασία και με τους 66 Δήμους της στα φεστιβάλ που εκείνοι διοργανώνουν αλλά και σε φεστιβάλ που δημιούργησε αμιγώς το τμήμα πολιτισμού για την ανάπτυξη του πολιτισμού (όπως το φεστιβάλ του Ελαιώνα ας πούμε, με έμφαση στα workshop αρχαίας τραγωδίας). Ο σκοπός είναι η προσφορά αξιόλογων θεαμάτων στους πολίτες για να καλλιεργηθούν και να ψυχαγωγηθούν, αλλά παράλληλα η στήριξη μέσω οικονομικής ενίσχυσης καλλιτεχνών και άλλων εργαζομένων στον πολιτισμό. Ο δεύτερος άξονας είναι οι πιο μακροπρόθεσμες και πιο μακρόπνοες, αν θέλετε, δράσεις που θα αφήσουν ισχυρό αποτύπωμα και για τους επόμενους που θα συνεχίσουν το έργο μας. Ένα παράδειγμα είναι το φεστιβάλ ανεύρεσης νεοελληνικού έργου της Περιφέρειας Αττικής που σχεδιάζουμε. Θα είχε ήδη υλοποιηθεί σαν θεσμός αν δεν μας είχε εμποδίσει η πανδημία του κορωνοϊού. Έχουμε σκοπό να το διεξάγουμε κάθε Ιούλιο στο θέατρο του Αττικού Άλσους που είναι πανέμορφο και ανήκει στην Περιφέρεια Αττικής. Να επισημάνω ότι σ’ αυτό το θέατρο η Περιφέρεια Αττικής παρουσίασε το περασμένο καλοκαίρι σε συνεργασία με την πρώτη αξιοκρατικά σκηνή της χώρας, το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, μία εβδομάδα δωρεάν παραστάσεων με το έργο «ΠΕΡΣΕΣ» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη. Η παράσταση γνώρισε τεράστια επιτυχία και την μέγιστη επισκεψιμότητα που επέτρεψαν τα υγειονομικά μέτρα. Σε συνέχεια αυτής της δράσης σκεφτόμαστε αυτό το καλοκαίρι εκτός της συνεργασίας μας με το Εθνικό Θέατρο να παρουσιάσουμε και κάποια παράσταση του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά σε συνεργασία με τον συγκεκριμένο θεατρικό οργανισμό.

5. Ποιος ο ρόλος εκπαιδευτικών δράσεων, συνεδρίων για το θέατρο, τη μουσική, τη λογοτεχνία κ.λπ. αλλά και διεθνών διακρίσεων στη διάδοση της πολύπλευρης πολιτιστικής ταυτότητας της Αττικής;

Σίγουρα μας ενδιαφέρει η πολιτιστική ταυτότητα της Αττικής να είναι πολύπλευρη, γι’ αυτό και συμμετέχουμε ή στηρίζουμε οικονομικά όποιο συνέδριο ή ημερίδα έχει τα εχέγγυα συμμετοχής διεθνών παραγόντων. Στα σχέδιά μας είναι μία ημερίδα σ’ ένα υπέροχο χώρο στο Σούνιο αφιερωμένη στον μεγάλο μας ποιητή Οδυσσέα Ελύτη με πολλούς εκλεκτούς προσκεκλημένους Έλληνες και ξένους από τον χώρο της λογοτεχνίας και του πολιτισμού. Θα διαβαστούν ποιήματά του από σημαντικούς ηθοποιούς μας, θα παρουσιαστούν αποσπάσματα από κείμενά του δραματοποιημένα και στο τέλος θα γίνει συναυλία με τραγούδια που έχουν μελοποιημένους στίχους του. Εξυπακούεται ότι θα γίνει ανάλυση του έργου του από ειδικούς και ότι θα υπάρχουν υπέρτιτλοι σε όλη την παρουσίαση καθ’ όλη τη διάρκεια της ημερίδας.

6. Οι νέες τεχνολογίες συνδράμουν καθοριστικά στην ανάδειξη του σύγχρονου πολιτιστικού χάρτη της Αττικής. Με ποιους τρόπους η Περιφέρεια αξιοποιεί το «όχημα» της τεχνολογίας για την προσέλκυση ξένων επισκεπτών και πόσο σημαντικές είναι οι ψηφιακές δυνατότητες για τον πολιτιστικό τουρισμό (ψηφιακές παραστάσεις, πολιτιστικό υλικό στο διαδίκτυο, κ.λπ.);

Η Περιφέρεια Αττικής, πρώτη, αποφάσισε να παρουσιάσει παραστάσεις και συναυλίες με τη μέθοδο live streaming αυτό το δύσκολο καλοκαίρι του 2020, το καλοκαίρι του κορωνοϊού, όπως ονομάστηκε. Αυτό έγινε βεβαίως για λόγους υγειονομικής ασφάλειας, για να αποφύγουμε πολλές εκδηλώσεις, παραστάσεις και συναυλίες με μεγάλη συρροή κόσμου αλλά και παράλληλα να μην στερήσουμε στους πολίτες την απόλαυση της τέχνης. Ήδη όμως από τον χειμώνα του 2020 το τμήμα πολιτισμού είχε αρχίσει να διερευνά την αξιοποίηση των τεράστιων δυνατοτήτων της τεχνολογίας για την προβολή του πολιτιστικού γίγνεσθαι της Αττικής. Έτσι δημιουργήσαμε το πρόγραμμα (DIS) PLAYING ATTICA, ένα πρόγραμμα με έξι μαγνητοσκοπημένες συναυλίες της κρατικής ορχήστρας Αθηνών, κινηματογραφημένης σε έξι εμβληματικές τοποθεσίες της Αττικής. Οι συναυλίες προβάλλονται από το κανάλι youtube της Περιφέρειας με μεγάλη επισκεψιμότητα και απευθύνονται βεβαίως και στους αλλοδαπούς μας φίλους. Εξάλλου βασικό κίνητρο για αυτή τη δράση ήταν η τουριστική προβολή της Αττικής. Έχουμε σκοπό να συνεχίσουμε με άλλες αντίστοιχες συναυλίες υψηλού κύρους σε ιδιαίτερες τοποθεσίες. Επίσης θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα ψηφιακό πρόγραμμα προβολής κάθε ομορφιάς της Αττικής με τίτλο ‘’I love Attica’’.

7. Πώς διασφαλίζεται η ασφάλεια στα θέατρα και στις πολιτιστικές εκδηλώσεις επί COVID 19;

Σας ανέφερα πριν την συνεργασία μας με το Εθνικό μας Θέατρο στο θέατρο του Αττικού Άλσους που ανήκει στην Περιφέρεια. Μια πολυπληθής ομάδα συνεργατών συγκροτήθηκε για την φύλαξη και την επιβολή των υγειονομικών μέτρων. Όλα τα μέτρα τηρήθηκαν κατά γράμμα και πιστεύω ότι αυτή η δράση μας ήταν υπόδειγμα σωστής λειτουργίας για κάθε εκδήλωση και φεστιβάλ. Επειδή δεν είχαμε την δυνατότητα τέτοιας τεράστιας φύλαξης για όλους τους χώρους, αποφασίσαμε την προβολή live streaming εκδηλώσεων, πρώτοι όπως επίσης προείπα. Συνεχίζουμε την παροχή πολιτιστικών εκδηλώσεων με αυτή την λογική και την βοήθεια της τεχνολογίας αλλά, δεν θα το κρύψω, η λαχτάρα μου είναι να επανέλθουμε στην κανονικότητα, να ελεγχθεί η πανδημία και να λειτουργεί το κομμάτι του πολιτισμού χωρίς φόβο. Ο πολιτισμός άλλωστε είναι το αντίθετο του φόβου. Είναι αγάπη.

8. Ζείτε όλη σας τη ζωή στην Αθήνα. Ποιες είναι οι αγαπημένες σας γειτονιές στην Αττική και ποιες θα προτείνατε στον ξένο επισκέπτη να ανακαλύψει;

Εκτός από τα κομμάτια της παλιάς Αθήνας όπως η Πλάκα, το Θησείο και το Μοναστηράκι που είναι και τα πιο δημοφιλή στους ξένους τουρίστες (και δικαιολογημένα), εγώ λατρεύω την περιοχή που μένω, το Χαλάνδρι. Έχει υπέροχο κέντρο και όμορφη βραδινή ζωή με προσεγμένα εστιατόρια, παραδοσιακά, πεντακάθαρα μεζεδοπωλεία και πολλά μπαράκια κυρίως γύρω από την κεντρική πλατεία του Αγίου Νικολάου. Επίσης αγαπώ την πλατεία Αυδή στο Μεταξουργείο, επίσης γεμάτη από υπέροχα μεζεδοπωλεία και καφετέριες που σφύζουν από την χαρά της ζωής. Άλλο ένα σημείο όπου έχω εξοχικό σπίτι άρα γνωρίζω καλά και αγαπώ ιδιαίτερα είναι το όριο της Περιφέρειας Αττικής στη δυτική της πλευρά, η πανέμορφη Κινέτα. Οι παραλίες της είναι πεντακάθαρες και τα νερά διαυγή γαλάζια. Οι ξένοι που έχω φιλοξενήσει μαγεύονται. Θα ξεχωρίσω ακόμη το Σούνιο, το Καβούρι, την Βουλιαγμένη, τον Φλοίσβο Αλίμου, την Αγία Μαρίνα (προς Σαρωνίδα) και για να επιστρέψω στο κέντρο, την γοητευτική πλατεία Αγίας Ειρήνης αλλά και το αριστοκρατικό Κολωνάκι.

9. Πώς θα σχολιάζατε το τουριστικό σλόγκαν της Περιφέρειας Αττικής «Attica – Greece in a Snapshot»; Εσείς για ποιους λόγους θα λέγατε στους φίλους σας στο εξωτερικό να επισκεφτούν την Αττική;

‘’ATTICA-Greece in a snapshot’’ είναι νομίζω πολύ ελκυστικό σλόγκαν. Διαπραγματευόμαστε βεβαίως και άλλα καινούργια εξίσου αντιπροσωπευτικά. Όπως έχει διαφανεί από τις προηγούμενες απαντήσεις μου στις ερωτήσεις που μου κάνατε, λατρεύω την Αττική. Μπορεί το όνειρο των αλλοδαπών όταν έρχονται για τουρισμό στην Ελλάδα να είναι πρωτίστως τα ελληνικά νησιά αλλά δεν είναι καλά πληροφορημένοι για τις υπέροχες παραλίες της Αττικής. Με την ολοκλήρωση των έργων της Αττικής Ριβιέρας θα φροντίσουμε να προβληθεί πολύ η παραθαλάσσια πλευρά της Αττικής. Αλλά να μην ξεχνάμε ότι και το σήμα κατατεθέν του παγκόσμιου πολιτισμού, η Ακρόπολη, είναι εδώ. Και περιμένει πάντα όλους τους επισκέπτες να την θαυμάσουν και να εμπνευστούν από το αρχαίο ελληνικό κάλλος και τα ιδεώδη που το συνοδεύουν.

Φωτογραφία: Πάνος Γιαννακόπουλος