Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Καρύτση

Σημείο αναφοράς για την περιοχή του ιστορικού εμπορικού κέντρου της Αθήνας, πίσω από την πολυσύχναστη οδό Σταδίου, αποτελεί ο κομψός ναός του Αγίου Γεωργίου Καρύτση. Στο κέντρο της μικρής ομώνυμης πλατείας βρίσκεται περιτριγυρισμένος από κτίρια που σχετίζονται με την πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της πόλης. Η ίδρυσή του ανάγεται στον 11ο αιώνα και από τότε ανήκε στη γνωστή αθηναϊκή οικογένεια Καρύτση ή Καρύκη. Κατά την περίοδο της Επανάστασης του 1821 υπέστη σημαντικές φθορές και μετά το τέλος της ήταν σχεδόν ερειπωμένος. Ωστόσο, εξακολουθούσε να λειτουργεί. Μάλιστα, σε αυτόν οι Αθηναίοι εξέλεξαν αντιπροσωπεία το 1833 για να χαιρετίσει την άφιξη του βασιλιά Όθωνα στο Ναύπλιο. Η κακή κατάσταση του ναού οδήγησε τους κατοίκους της ενορίας να απευθυνθούν στον αρχιτέκτονα Λύσανδρο Καυταντζόγλου, ο οποίος στα μέσα της δεκαετίας του 1840 είχε αναλάβει την ανοικοδόμηση του ναού της Αγίας Ειρήνης στην οδό Αιόλου. Ο ναός πράγματι ανοικοδομήθηκε την περίοδο 1845-1849, περισσότερο σε «βυζαντινό» ρυθμό, με λιγότερες δυτικές επιρροές απ' ό,τι σε άλλους ναούς του ίδιου αρχιτέκτονα. Ακολουθεί τον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο, αλλά ενδιαφέρουσα παραλλαγή αποτελεί η κεντρική πύλη από γκρίζο μάρμαρο, που στέφεται με το λευκό καμπαναριό. Στην ανέγερση του ναού χρησιμοποιήθηκαν και υλικά από το νεκροταφείο που υπήρχε στην περιοχή κατά την αρχαιότητα και τους βυζαντινούς χρόνους. Το 1849 ο θόλος κατέρρευσε μερικώς και τότε προστέθηκαν στηρίγματα (αντηρίδες) στους πλευρικούς τοίχους. Το 1895 κατασκευάστηκε το θαυμάσιο τέμπλο και το 1901 ο αρχιερατικός θρόνος, έργα του γνωστού ξυλογλύπτη Ιωάννη Μαγιάση. Στην αγιογράφηση του ναού έχουν συντελέσει σημαντικοί ζωγράφοι της εποχής, όπως ο Πολυχρόνης Λεμπέσης, ο Δήμος Γεωργαντάς και ο Δημήτριος Πελεκάσης. Αξιοσημείωτη λεπτομέρεια αποτελεί η ελαιογραφία της παραβολής του τυφλού, στον βόρειο τοίχο κοντά στο ιερό, που είναι έργο του αρχαιολόγου Αλέξανδρου Φιλαδελφέως, ο οποίος είχε διατελέσει έφορος αρχαιοτήτων και διευθυντής σημαντικών μουσείων.