Σπήλαιο της Πεντέλης (Σπήλαιο του Νταβέλη)

Το σπήλαιο της Πεντέλης είναι γνωστό και ως σπήλαιο του Νταβέλη, αλλά και ως σπήλαιο των Αμώμων, διότι σε αυτό έβρισκαν ησυχαστήριο ασκητές τα βυζαντινά χρόνια. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του βουνού, σε υψόμετρο 700 μέτρων. Υπήρξε ιερό του Πανός. Ανακαλύφθηκε από τους αρχαίους Έλληνες καθώς λάξευαν για την παραγωγή του πεντελικού μαρμάρου, ενώ εξερευνήθηκε πλήρως από τους σπηλαιολόγους Ιωάννη και Άννα Πετρόχειλου. Η εντυπωσιακή είσοδος οδηγεί σε κατηφορικό θάλαμο μήκους 112 μέτρων, με κατακόρυφο βάραθρο 15 μέτρων. Στη σημερινή του είσοδο βρίσκονται δύο μικροί, εντυπωσιακοί ναοί, το εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνα και το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου. Στα δεξιά βρίσκεται το ασκητήριο του Αγίου Νικολάου με τοιχογραφίες του 13ου αιώνα και το ασκητήριο του Αγίου Σπυρίδωνος. Αποτελούν τους μόνους επισκέψιμους χώρους του σπηλαίου. Οι εκκλησίες έχουν υποστυλωθεί και συντηρηθεί και οι τοιχογραφίες εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας. Πήρε το όνομα «σπήλαιο του Νταβέλη» από τον φοβερό λήσταρχο, αν και υπάρχουν κάποιοι που θεωρούν ότι ο Νταβέλης αγνοούσε ακόμα και την ύπαρξη της σπηλιάς. Ονομάστηκε και «λατομείο της Σπηλιάς» γιατί κατά τη λατόμηση μαρμάρων αποκαλύφθηκε εκεί ύπαρξη σπηλαίου. Η είσοδός της είναι εντυπωσιακή. Η σπηλιά, λόγω της θέσης της, χρησιμεύει και για την εκπαίδευση κάποιων ατόμων για αναρρίχηση.