Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας είναι ένα από τα σημαντικότερα μουσεία διεθνώς, σε σχέση με την εποχή των βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων. Οι συλλογές του, τις οποίες απαρτίζουν περισσότερα από 25.000 αντικείμενα που χρονολογούνται από τον 2ο μ.Χ. αιώνα και φτάνουν ως τις μέρες μας, προέρχονται όχι μόνο από τον ελλαδικό, αλλά και από το μικρασιατικό και τον ευρύτερο βαλκανικό χώρο.
Το μουσείο στεγάζεται στη βίλα Ιλίσια, ένα εξαιρετικό αρχιτεκτονικό δείγμα του 19ου αιώνα που συμπίπτει χρονικά με την απελευθέρωση της πόλης. Στην πραγματικότητα πρόκειται για συγκρότημα κτιρίων που ξεκίνησε να χτίζει ο γνωστός Έλληνας αρχιτέκτονας Σταμάτης Κλεάνθης για λογαριασμό της Δουκίσσης της Πλακεντίας.
Το κεντρικό κτίριο, η κατοικία της Δούκισσας, έχει δυο ορόφους και υπόγειο και μαζί με τα υπόλοιπα κτίσματα, περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο, αρκετά χρόνια μετά τον θάνατό της . Το 1926 ο χώρος παραχωρήθηκε για τη στέγαση του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου και το 1930, μετά από τις απαραίτητες επεμβάσεις ξεκίνησε η λειτουργία του καινούργιου μουσείου της πόλης.
