Κωνσταντίνος Μίχαλος: “Η Αττική είναι μία σύγχρονη μητρόπολη του κόσμου που εκπλήσσει μέσα από τις αντιθέσεις της”
Συνέντευξη με τον Πρόεδρο Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας και Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, κ. Κωνσταντίνο Μίχαλο:
“Η Αττική είναι μία σύγχρονη μητρόπολη του κόσμου που εκπλήσσει μέσα από τις αντιθέσεις της”
1. Κύριε Μίχαλε, είναι γεγονός ότι υπάρχει μία «επενδυτική κινητικότητα» σε διάφορους τομείς του επιχειρηματικού γίγνεσθαι. Πώς θα επεκταθεί το θετικό κλίμα στον τομέα του τουρισμού;
Είναι αλήθεια ότι το τελευταίο διάστημα η Ελλάδα έχει βρεθεί στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος, το οποίο παραμένει υψηλό παρά το αρνητικό για τις επενδύσεις κλίμα που δημιουργεί η παγκόσμια υγειονομική κρίση. Μόνο στη διάρκεια του 2020 έχουν ανακοινωθεί μια σειρά από μεγάλες επενδύσεις και projects σε διάφορους τομείς, που επιβεβαιώνουν τη βελτιωμένη εικόνα της χώρας, ως επενδυτικού προορισμού.
Ο τουρισμός είναι ο τομέας που αυτή τη στιγμή δέχεται το ισχυρότερο πλήγμα παγκοσμίως και η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα γύρω από τη διάρκεια της πανδημίας είναι αναμενόμενο να αποθαρρύνει την επενδυτική δραστηριότητα. Ωστόσο, αυτό δεν ακυρώνει τα πλεονεκτήματα και τις σπουδαίες επενδυτικές ευκαιρίες που παρέχει η χώρα μας στο συγκεκριμένο τομέα, τώρα αλλά και στα επόμενα χρόνια.
Παρά τις επιπτώσεις της πανδημίας, η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι ένας από τους κορυφαίους προορισμούς στον κόσμο και αναμένει ταχεία ανάκαμψη της τουριστικής κίνησης, μετά το τέλος αυτής της κρίσης. Η υλοποίηση εμβληματικών επενδύσεων, όπως αυτή που ξεκίνησε στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού, το σχέδιο αναβάθμισης της Αθηναϊκής Ριβιέρας, αλλά και μια σειρά από project αποκρατικοποιήσεων σε τουριστικές περιοχές της χώρας, δημιουργούν νέες ευκαιρίες για επενδύσεις και στρατηγικές συνεργασίες. Οι ευκαιρίες αυτές εντοπίζονται τόσο στον κλάδο της φιλοξενίας, στην ανάπτυξη τουριστικών υποδομών, όπως π.χ. μαρίνες, συνεδριακά κέντρα κ.ά., αλλά και σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως ο τουρισμός υγείας και ευεξίας.
2. Γιατί να επενδύσει κάποιος στην Αττική;
Η Αττική είναι ένας προορισμός με μοναδικά συγκριτικά πλεονεκτήματα στον τομέα του τουρισμού. Διαθέτει ένα διεθνώς αναγνωρίσιμο όνομα, ιστορία και πολιτισμό, υψηλού επιπέδου – και πολύγλωσσο συγκριτικά με ανταγωνιστικές χώρες – ανθρώπινο δυναμικό και βεβαίως απαράμιλλη φυσική ομορφιά. Διαθέτει ένα κλίμα το οποίο της επιτρέπει να προσελκύει τουρισμό 12 μήνες το χρόνο, άμεση πρόσβαση στη θάλασσα και στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, αλλά και εγγύτητα σε αρχαιολογικούς χώρους οικουμενικής εμβέλειας, όπως οι Δελφοί, οι Μυκήνες κ.ά.
Επίσης, τα τελευταία χρόνια έχει αναβαθμιστεί σημαντικά το δίκτυο συγκοινωνιών, με την επέκταση των μέσων σταθερής τροχιάς. Πλέον το ΜΕΤΡΟ φθάνει από το αεροδρόμιο μέχρι τον Πειραιά, συνδέοντας τα κυριότερα σημεία της Αθήνας, ενώ το τραμ παρέχει πρόσβαση σε ένα μεγάλο μέρος της παράκτιας ζώνης, τόσο από το κέντρο της Αθήνας, όσο και από τον Πειραιά. Το δίκτυο θα ενισχυθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, με τη δημιουργία της νέας γραμμής του ΜΕΤΡΟ, η οποία θα συνδέσει το κέντρο με τα βόρεια προάστια της πόλης.
Και βέβαια, η Αττική διαθέτει ένα σπουδαίο κεφάλαιο δυναμικών επιχειρήσεων, στον τομέα του τουρισμού αλλά και ευρύτερα, οι οποίες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να είναι αξιόπιστοι και αποτελεσματικοί εταίροι και συνεργάτες.
3. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που παρέχει η Αττική στον επισκέπτη που θέλει να συνδυάσει τις επαγγελματικές υποχρεώσεις του με ένα ταξίδι αναψυχής;
Η Αττική είναι μια μητρόπολη του κόσμου, την οποία θα έλεγα ότι αξίζει να επισκεφθεί κανείς μια φορά στη ζωή του και η οποία απευθύνεται σε όλα τα ηλικιακά κοινά και σε όλες τις προτιμήσεις. Είναι ένα πολυδιάστατο σύνολο προορισμών που συνδυάζουν πολιτισμό και sightseeing, αλλά και ανεπτυγμένη νυχτερινή ζωή, διασκέδαση και γαστρονομία, αγορές και βέβαια πρόσβαση στη θάλασσα.
Διαθέτει μακραίωνη ιστορική παρουσία και ταυτόχρονα καταφέρνει να παραμένει σύγχρονη και ανοιχτή σε νέες τάσεις, να εκπλήσσει μέσα από τις αντιθέσεις της, να προσφέρει μοναδικές εμπειρίες. Είτε λοιπόν την επισκεφθεί κάποιος μεμονωμένα, είτε στο πλαίσιο επαγγελματικού ταξιδιού, είναι βέβαιο ότι θα υπάρχει κάτι ενδιαφέρον να κάνει κάθε στιγμή της ημέρας.
4. Γιατί είναι δελεαστικό ένα ταξίδι στην Αττική τόσο για τον μεμονωμένο επισκέπτη όσο και στο πλαίσιο οργανωμένων επαγγελματικών ταξιδιών (π.χ. ιατρικά συνέδρια κ.λπ.). Πόσο ανταγωνιστικό είναι το κόστος ενός τέτοιου ταξιδιού στην Αττική σε σχέση με άλλες περιοχές της Ευρώπης και πώς καταφέρνει η Αττική να κερδίσει το στοίχημα του value for money προορισμού;
Η Αττική διαθέτει σήμερα μια αρκετά καλή σχέση ποιότητας – τιμής, όπως άλλωστε φαίνεται να δηλώνει και η πλειονότητα των επισκεπτών σε σχετικές έρευνες. Ως προς το συνεδριακό τουρισμό, βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη λίστα των 20 κορυφαίων προορισμών παγκοσμίως. Σίγουρα όμως η θέση αυτή μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω.
Σε αυτή την προσπάθεια έχουμε να αξιοποιήσουμε σπουδαία πλεονεκτήματα, όπως είναι οι καλές κλιματολογικές συνθήκες, η γεωγραφική θέση – που επιτρέπει τον συνδυασμό με περιηγήσεις σε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους ή ακόμη και σύντομες διακοπές και κρουαζιέρες – η ασφάλεια, η φιλόξενη κουλτούρα του τόπου, η ανεπτυγμένη νυχτερινή ζωή κ.ά.
Παράλληλα, όμως, πρέπει να επιδιώξουμε τη βελτίωση άλλων παραμέτρων, όπως είναι η συνεδριακή υποδομή, με την ανάπτυξη νέων χώρων για τη φιλοξενία μεγάλης κλίμακας συνεδρίων, στο πλαίσιο στρατηγικών συνεργασιών του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Θα χρειαστεί, επίσης, στοχευμένη προβολή, ώστε να αυξηθεί το μερίδιο της Αττικής στη διεθνή συνεδριακή αγορά, προσελκύοντας μεγάλες κλαδικές και εταιρικές διοργανώσεις, αλλά και ταξίδια κινήτρων.
5. Ποια συμβουλή θα δίνατε στους επιχειρηματίες που ασχολούνται με τον τουρισμό στην Περιφέρεια Αττικής;
Στην παρούσα φάση οι τουριστικοί επιχειρηματίες δίνουν μια μάχη επιβίωσης, απέναντι στις επιπτώσεις της πανδημίας. Σε αυτή τη μάχη, ως Επιμελητήριο είμαστε μαζί τους, από την πρώτη στιγμή. Βρισκόμαστε καθημερινά σε επαφή με τους εκπροσώπους της αγοράς, ακούμε τους προβληματισμούς τους και δυναμώνουμε τη φωνή και τα αιτήματά τους. Έχουμε καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις προς την Πολιτεία και παρακολουθούμε την εξέλιξη της κατάστασης. Μαζί με τους τουριστικούς φορείς, θα συνεχίσουμε να προτείνουμε και να διεκδικούμε παρεμβάσεις, που θα συμβάλουν όχι μόνο στη διαχείριση της τρέχουσας κατάστασης, αλλά και στην προετοιμασία για την επόμενη μέρα.
Αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε πόσο θα διαρκέσει η επίπτωση της πανδημίας στον τουρισμό και τον βαθμό στον οποίο θα επιφέρει μόνιμες αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών. Το πρώτο που πρέπει να δούμε είναι πώς θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ξανά πλήρως οι τουριστικές επιχειρήσεις, μέσα σε συνθήκες ασφάλειας και με μέτρα για την προστασία των επισκεπτών, των εργαζομένων και της δημόσιας υγείας.
Από εκεί και πέρα, Πολιτεία και τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να σχεδιάσουν τη στρατηγική και τις κινήσεις τους, σε έναν κλάδο που αλλάζει και μετασχηματίζεται παγκοσμίως.
Θα πρέπει να δούμε, για παράδειγμα, την τουριστική ανάπτυξη στο πλαίσιο του στόχου για βιωσιμότητα και αειφορία. Να ξεκαθαρίσουμε τι τουρισμό θέλουμε, τι επιδιώκουμε να κερδίσουμε από τον τουρισμό, με ποιους όρους και κανόνες. Να στοχεύσουμε, όχι απλώς σε περισσότερους αλλά και υψηλού επιπέδου επισκέπτες, με ορθή κατανομή στον χώρο και στον χρόνο.
Πρέπει, επίσης, να προσαρμόσουμε το προϊόν, τις υπηρεσίες και τη στρατηγική προβολής του ελληνικού τουρισμού, ώστε να απευθυνθούμε σε νέες, αναδυόμενες αγορές και ηλικιακές ομάδες – όπως π.χ. η γενιά των millennials, αλλά και τα άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών. Πρέπει να επενδύσουμε στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και βεβαίως να συμβαδίσουμε με τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κλάδου, αξιοποιώντας νέες τεχνολογίες και εργαλεία.
6. Τι θα προσθέτατε στον τουριστικό χάρτη της Αττικής;
Ο τουριστικός χάρτης της Αττικής μπορεί να αναβαθμιστεί και να εμπλουτιστεί σημαντικά, με την αξιοποίηση και την ανάδειξη νέων σημείων.
Μπορεί, για παράδειγμα, να συμπεριλάβει νέες, υποβαθμισμένες σήμερα μεταβιομηχανικές περιοχές, οι οποίες μπορούν να μεταμορφωθούν σε πόλους αναψυχής και πολιτισμού, μέσω ολοκληρωμένων χωρικών επενδύσεων και με την παραχώρηση ακινήτων του δημοσίου, που σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί.
Θα μπορούσαν, επίσης, να προστεθούν εναλλακτικά σημεία γαστρονομικού ή αθλητικού ενδιαφέροντος, όπως για παράδειγμα η ιστορική αγορά της Αθήνας ή τα κέντρα θαλάσσιου αθλητισμού στο παραλιακό μέτωπο. Επίσης, θα προσέθετα στον τουριστικό χάρτη περιοχές εκτός του Λεκανοπεδίου, με ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, όπως είναι για παράδειγμα, η Ελευσίνα, ο Μαραθώνας, τα Μέγαρα, αλλά και τα νησιά του Αργοσαρωνικού, με την ανάπτυξη επιλογών για οργανωμένες ημερήσιες επισκέψεις.
7. Tα τελευταία χρόνια η Αττική κερδίζει τουριστικό… έδαφος και στο κομμάτι των αγορών. Με ποιες επιχειρηματικές κινήσεις, πιστεύετε, μπορεί να καθιερωθεί ως shopping destination; Οι εκπτωτικές περίοδοι, τα ποιοτικά προϊόντα, οι μεγάλοι εμπορικοί δρόμοι, τα νέα εμπορικά κέντρα αλλά και η ανάδειξη μικρότερων συνοικιών ως κοιτίδων μόδας κατά πόσο μπορούν να συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση και πόσο ασφαλής είναι η Αττική για αγορές;
Η Αττική πράγματι διαθέτει αγορές για όλες τις προτιμήσεις. Στους εμπορικούς δρόμους του κέντρου και των συνοικιών, στις υπαίθριες αγορές αλλά και στα εμπορικά κέντρα, μπορεί να βρει κανείς μια τεράστια ποικιλία ειδών και βεβαίως τιμών. Είναι, παρ’ όλα αυτά, αλήθεια ότι από τον τουρισμό επωφελούνται κυρίως τα καταστήματα του κέντρου της Αθήνας. Για να αναδειχθεί συνολικά η Αττική σε προορισμό αγορών, θα πρέπει να σχεδιαστεί μια ολοκληρωμένη πολιτική, με συντονισμό της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, των εμπορικών συλλόγων, του ΕΒΕΑ και άλλων φορέων. Σε αυτή την πολιτική, μπορεί βεβαίως να περιλαμβάνεται η στοχευμένη ανάδειξη περιφερειακών αγορών, η διοργάνωση εκδηλώσεων, εβδομάδων προσφορών κ.ά.
Ως προς το θέμα της ασφάλειας, θα πρέπει να είναι συνεχής η προσπάθεια για τον έλεγχο της παραβατικότητας, αλλά και για την πάταξη του παρεμπορίου, το οποίο πλήττει σοβαρά τη νόμιμη εμπορική δραστηριότητα και υποβαθμίζει την εικόνα των αγορών.
8. Ποια χαρακτηριστικά/ποιοτικά προϊόντα θα αγοράζατε από την Αττική ως ενθύμιο διακοπών ή για δώρο;
Από την Αθήνα θα αγόραζα έργα και αντικείμενα τέχνης, γκραβούρες, μεταξοτυπίες, αντίκες κ.λπ., που μπορεί να βρει κανείς σε γκαλερί, σε πωλητήρια μουσείων, ή ακόμα και στα παλαιοπωλεία του κέντρου. Οπωσδήποτε θα αγόραζα και προϊόντα μεσογειακής διατροφής και ποτά.
Κάτι που επίσης θα πρότεινα σε έναν επισκέπτη, θα ήταν να εξερευνήσει τη δυναμική σκηνή μόδας και design που αναπτύσσεται στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, περιλαμβάνοντας υψηλής ποιότητας και αισθητικής είδη ένδυσης και αξεσουάρ, κοσμήματα κ.ά.
9. Τι θα συμβουλεύατε έναν ταξιδιώτη που ετοιμάζεται να επισκεφθεί την Αττική για πρώτη φορά;
Θα τον συμβούλευα να αφιερώσει αρκετό χρόνο, ώστε πέρα από την επίσκεψη στα κλασικά αξιοθέατα, να μπορέσει να γνωρίσει καλύτερα το σύγχρονο πρόσωπο και τον ρυθμό της πόλης. Να επισκεφθεί οπωσδήποτε τα σημαντικά μουσεία, αλλά και να ανακαλύψει τους εναλλακτικούς χώρους τέχνης, μουσικά φεστιβάλ κ.ά. Να περιπλανηθεί σε γειτονιές όπως το Κουκάκι, τα Πετράλωνα και το Μετς, αλλά και σε μεγάλες εμπορικές «πιάτσες» εκτός του κέντρου, όπως είναι η Κηφισιά και τα Νότια Προάστια, να δοκιμάσει τη γαστρονομική σκηνή της πόλης – από τα μικρά μαγαζιά γύρω από την κεντρική αγορά της Αθήνας, μέχρι τα wine bar και τα εστιατόρια με διεθνή κουζίνα. Επίσης, θα πρότεινα μια εκδρομή στο παραλιακό μέτωπο της Αθήνας με κατάληξη στο Σούνιο ή σε κάποιο από τα νησιά του Αργοσαρωνικού.
10. Ποιο είναι το αγαπημένο σας μέρος στην Αττική και γιατί;
Θα ξεχώριζα σίγουρα το ιστορικό κέντρο της Αθήνας για τη μοναδική πολιτιστική του αξία και κληρονομιά, αλλά και για τη ζωντάνια, την ενέργεια και την πολύβουη καθημερινότητά του, για τις αντιθέσεις του, για τις εκατοντάδες μικρές επιχειρήσεις και τους ανθρώπους του, που έχουν μάθει να μην το βάζουν κάτω. Επίσης, αγαπημένο μέρος είναι η Αττική Ριβιέρα, για τη φυσική ομορφιά και τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της.
