Ο ανυποψίαστος επισκέπτης δεν μπορεί να φανταστεί ότι η Ελευσίνα, μια βιομηχανική περιοχή της Αττικής συνδέεται με μια από τις μεγαλύτερες τελετές μυστικιστικής μύησης του αρχαίου κόσμου, τα Ελευσίνια Mυστήρια. Σιωπή κάλυπτε τα στόματα όσων είχαν την τιμή να λάβουν μέρος σε αυτά. Έτσι, πολύ λίγα γνωρίζουμε σήμερα σχετικά με τη μυστική αυτή λατρεία της θεάς των καρπών και της γεωργίας Δήμητρας, που διήρκεσε 15 ολόκληρους αιώνες με χιλιάδες μυημένους.
Η λατρεία είχε κέντρο της τη ζωή και το θάνατο και στηρίχθηκε στο μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης από τον θεό του κάτω κόσμου Πλούτωνα. Τα Μεγάλα Ελευσίνια Μυστήρια άρχιζαν στην Αθήνα, την αφετηρία μιας εντυπωσιακής πομπής που κατευθυνόταν στην Ελευσίνα, με επικεφαλής την ιέρεια και τα ιερά σύμβολα λατρείας της Δήμητρας. Τα Μυστήρια τελείωναν με τελετές προς τιμήν των νεκρών. Για να φθάσετε στον αρχαιολογικό χώρο θα περάσετε από μάντρες και εργοστάσια, αλλά και από χώρους που έχουν αναπλαστεί και αποδοθεί στους κατοίκους, θα νοιώσετε την αντίθεση του παρόντος με το παρελθόν, μια αντίθεση που τόσο όμορφα απέδωσε μουσικά ο μεγάλος συνθέτης Μάνος Χατζιδάκης.
Όμως μόλις περάσετε τις πύλες του αρχαιολογικού χώρου, με έναν μαγικό τρόπο ο σύγχρονος κόσμος θα ξεθωριάσει και θα χαθεί. Θα νοιώσετε αμέσως την ιερότητα του χώρου. Θυμηθείτε ότι εκεί που περπατάτε τόσο ελεύθερα σήμερα ήταν «άβατον» για πολλούς αιώνες και στο Τελεστήριο ή Ιερό των Μυστηρίων εισέρχονταν μόνο οι μυημένοι.
Στην αναζήτηση του νήματος που οδηγεί στην κατανόηση των μυστικών της Ελευσίνας, θα σας βοηθήσουν και τα ευρήματα από τις ανασκαφές του ιερού και του δυτικού νεκροταφείου, τα οποία θα βρείτε στο γειτονικό Μουσείο της Ελευσίνας, που ξαναζεί μετά από αιώνες μια δεύτερη εποχή ανάπτυξης ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2023.