Τo Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία ιδρύθηκε το 1973 από τον πολιτικό Λάμπρο Ευταξία και άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1980. Είναι ένα μουσείο αφιερωμένο στην εξέλιξη της πόλης της Αθήνας κατά τους νεότερους χρόνους και στεγάζεται σε δύο από τα παλαιότερα κτίρια της ελληνικής πρωτεύουσας, επί της οδού Παπαρρηγοπούλου στον αριθμό 5 και 7, στην πλατεία Κλαυθμώνος.
Το κτίριο στον αριθμό 7, αρχοντικό του Χιώτη τραπεζίτη Σταμάτη Δεκόζη Βούρου που κτίστηκε το 1833, είναι ένα διώροφο κτήριο με όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά της κλασικιστικής αθηναϊκής κατασκευής. Αποτελεί ορόσημο για την ιστορία του ελληνικού κράτους, καθώς υπήρξε η πρώτη κατοικία του Όθωνα και της Αμαλίας, πρώτου βασιλικού ζεύγους της Ελλάδας, από το 1836 έως το 1843 που μεταφέρθηκαν στο νεόκτιστο τότε κτίριο των Ανακτόρων, όπου στεγάζεται σήμερα η Βουλή των Ελλήνων. Για τον λόγο αυτό, οι Αθηναίοι συχνά αποκαλούν το κτίριο επί της οδού Παπαρρηγοπούλου 7 το «Παλαιό Παλάτι». Σήμερα ένας όροφός του είναι αφιερωμένος στη μνήμη του βασιλικού ζεύγους.
Το 1859 ο Σταμάτης Δεκόζης Βούρος έχτισε δίπλα στο σπίτι του, στον αριθ. 5 της οδού Παπαρρηγοπούλου, ένα δεύτερο αρχοντικό για κατοικία του γιου του Κωνσταντίνου Βούρου. Το διώροφο κτίριο αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του αστικού τρόπου ζωής στην Αθήνα του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα και σήμερα περιλαμβάνει αίθουσες με έπιπλα εποχής και Πινακοθήκη.
Τα δύο αυτά κτίρια ενώνονται με μια εσωτερική γέφυρα φιλοξενώντας στους ορόφους τους τις συλλογές του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών.
Οι πίνακες ζωγραφικής, οι γκραβούρες και τα χαρακτικά γλυπτά που συγκέντρωσε ο ιδρυτής του Μουσείου, πρώην πολιτικός και συλλέκτης έργων τέχνης Λάμπρος Ευταξίας, βρίσκονται τοποθετημένα στο ισόγειο και περιγράφουν με τον δικό τους τρόπο την ιστορία της πόλης των Αθηνών από την Τουρκοκρατία μέχρι σήμερα, αφού συνυπάρχουν με μια πλατφόρμα ψηφιακής περιήγησης σε ιστορικά κτίρια του κέντρου.
Το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών διαθέτει Βιβλιοθήκη με σπάνια αντίτυπα και φιλοξενεί στις Συλλογές του περίπου 40.000 αντικείμενα από την ελληνική αρχαιότητα ως τον 21ο αιώνα: αρχαία αντικείμενα, βιβλία και μουσικά κείμενα, βυζαντινά, μεταβυζαντινά και εκκλησιαστικά κειμήλια, γλυπτά, γραμματόσημα, έγγραφα, χειρόγραφα, κρυστάλλους, πορσελάνες και κεραμικά, μέσα εγγραφής ήχου, μικροαντικείμενα, ενθυμήματα, μουσικά όργανα, νομίσματα, έπιπλα, πίνακες και χαρακτικά έργα, σκεύη καθημερινής χρήσης, είδη υφαντικής και κεντητικής, ενδύματα και χαλιά, φωτογραφίες και φωτογραφικό αρχείο.
Στον κήπο του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, ή αλλιώς στον «κήπο του παλαιού Παλατιού» – τον πρώτο δημόσιο κήπο της πρωτεύουσας, όπου σώζεται ακόμη ο φοίνικας που είχε φυτέψει η Αμαλία – ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τον καφέ, το φαγητό ή το ποτό του στο πανέμορφο Bistrot του Μουσείου. Στο χώρο του αιθρίου υπάρχουν επίσης βιβλιοθήκες με βιβλία για ανάγνωση, για ένα χαλαρωτικό διάλειμμα υπό τους ήχους ατμοσφαιρικής μουσικής.
Φωτογραφία: ΕΟΤ, Γιάννης Σκουλάς
