Ο Μαραθώνιος δρόμος έχει τις καταβολές του στο έπος της Μάχης του Μαραθώνα το 490 π.Χ. και τη διαδρομή των 42,195 χλμ. που διήνυσε ο ηρωικός οπλίτης – ημεροδρόμος Φειδιππίδης, για να φέρει στην Αθήνα το χαρμόσυνο νέο της νίκης και να αναφωνήσει το «Νενικήκαμεν», λίγο πριν ξεψυχήσει, αναδεικνύοντας έτσι το μεγαλείο της ανθρώπινης θέλησης και εμπνέοντας μέχρι και σήμερα αθλητές από όλο τον κόσμο!

Την ιδέα για τη γέννηση του Μαραθωνίου δρόμου ως αγωνίσματος, είχε ο Γάλλος γλωσσολόγος και ελληνιστής Michel Breal, φίλος του βαρόνου Πιέρ ντε Κουμπερτέν, Γάλλου παιδαγωγού και ιστορικού, που έγινε ευρύτερα γνωστός ως ιδρυτής της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και «πατέρας» των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων.
Η πρότασή του ήταν να κληθούν οι σύγχρονοι ήρωες του κλασικού αθλητισμού να διανύσουν την απόσταση που έτρεξε ο γενναίος ημεροδρόμος Φειδιππίδης, κατά την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, το 1896 στην Αθήνα. Η ιστορία του Μαραθωνίου, λοιπόν, ξεκίνησε στις 10 Μαρτίου του 1896, καθώς τότε διεξάγονταν οι Προκριματικοί Αγώνες, από τους οποίους θα προέκυπταν οι έξι αθλητές που θα εκπροσωπούσαν την Ελλάδα στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της σύγχρονης εποχής.

Κάθε χρόνο, τη δεύτερη Κυριακή του Νοεμβρίου, η Αθήνα, ο τόπος στον οποίο «γεννήθηκε» το αγώνισμα του Μαραθωνίου, μπαίνει στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, καθώς από κάθε γωνιά του πλανήτη συρρέουν δρομείς όλων των ηλικιών που θέλουν να λάβουν μέρος στον ετήσιο αυθεντικό Μαραθώνιο.

Η εκκίνηση του δρόμου γίνεται από τον Τύμβο του Μαραθώνα και ο τερματισμός στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο, στο κέντρο της Αθήνας. Εκτός από τους κλασικούς μαραθωνοδρόμους, πολλοί αθλητές δηλώνουν συμμετοχή και στους δύο λαϊκούς δρόμους των 5 και 10 χλμ. στο κέντρο της Αθήνας, όπως και στους πολλούς ξεχωριστούς αγώνες παιδιών που διεξάγονται κατά μήκος της διαδρομής, αλλά και στον αγώνα των Special Olympics.

Το 2014 ήταν χρονιά-ορόσημο για τον Μαραθώνιο της Αθήνας, καθώς οι διοργανωτές τον μετονόμασαν σε “Μαραθώνιος Αθήνας. Ο Αυθεντικός”. Αυτή η αλλαγή έγινε με σκοπό να τονίσει τη μοναδικότητα της ιστορικής διαδρομής και του ιστορικού παρελθόντος του αγώνα.  Επίσης, το λογότυπο του Αγώνα άλλαξε, αποτυπώνοντας δημιουργικά το σκεπτικό της μετονομασίας.

Αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας. Ένα σπουδαίο αθλητικό γεγονός που ενώνει το χθες με το σήμερα και τη σύγχρονη Ιστορία, υπενθυμίζοντάς μας αξίες διαχρονικές και ενώνοντας ανθρώπους και λαούς από κάθε σημείο του πλανήτη!

Θεωρείται από τους ιστορικούς ως μία από τις πιο σημαντικές συγκρούσεις ολόκληρης της Ιστορίας. Η νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών, το 490 π.Χ., στη μάχη του Μαραθώνα έκρινε τα γεγονότα τόσο στον ελλαδικό χώρο, με την άνοδο του κλασικού ελληνισμού, όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη, αφού αποτέλεσε τη βάση για την άνθηση του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού.

Όταν απέτυχε η Ιωνική Επανάσταση, κατά την οποία οι Έλληνες της Μικράς Ασίας, με τη βοήθεια Αθηναίων και Ερετριαίων, εξεγέρθηκαν εναντίον των Περσών, ο βασιλιάς Δαρείος, βλέποντας τα τρωτά σημεία των Ελλήνων, αποφάσισε να καταστρέψει την Ερέτρια και την Αθήνα. Έτσι, το 490 π.Χ., έστειλε πανίσχυρη θαλάσσια στρατιωτική δύναμη, υπό την ηγεσία των Δάτη και Αρταφέρνη, για να καταλάβει πρώτα τις Κυκλάδες και κατόπιν τις δύο πόλεις.

Η Ερέτρια, πράγματι, καταστράφηκε, όμως για να φτάσει η στρατιά στην Αθήνα, έπρεπε να περάσει από την πεδιάδα του Μαραθώνα. Εκεί παρατάχθηκαν οι 10.000 Αθηναίοι οπλίτες που κατευθύνθηκαν από την Αθήνα στον Μαραθώνα. Μαζί του συντάχθηκαν και 1.000 Πλαταιείς, ενώ οι Σπαρτιάτες, παρότι προθυμοποιήθηκαν να βοηθήσουν, περίμεναν να τελειώσει μια θρησκευτική εορτή κατά την οποία απαγορευόταν οποιαδήποτε πολεμική επιχείρηση, οπότε δεν έφτασαν εγκαίρως. Απέναντι βρισκόταν δυσανάλογα τεράστιος αριθμός Περσών στρατιωτών. Ο Ηρόδοτος κάνει λόγο για 200.000 πεζικάριους, ενώ σύγχρονοι μελετητές υπολογίζουν τους στρατιώτες στους 100.000.

Για πέντε ημέρες οι δύο στρατοί απέφευγαν τη σύγκρουση. Οι Αθηναίοι διοικούνταν από δέκα στρατηγούς που εναλλάσσονταν καθημερινά στην αρχηγία. Μια ξαφνική υποχώρηση του περσικού στρατού την ημέρα που ήταν επικεφαλής ο Μιλτιάδης, τον έκανε να αποφασίσει να επιτεθεί. Η στρατηγική που επέλεξε, ήθελε το κέντρο του σχηματισμού πιο αδύναμο και τα άκρα του πιο ισχυρά. Έτσι, το κέντρο κράτησε τους επιτιθέμενους Πέρσες, ενώ τα άκρα περικύκλωσαν τους αιφνιδιασμένους Πέρσες και τους κατατρόπωσαν. Οι Πέρσες έχασαν πάνω από 6.000 μαχητές, οι Πλαταιείς έχασαν 11 άνδρες και οι Αθηναίοι 192. Τόσες ήταν και οι ανθρώπινες μορφές στον Παρθενώνα όταν δημιουργήθηκε –ελάχιστος φόρος τιμής στους ήρωες αυτούς.

Η Μάχη του Μαραθώνα, η πρώτη ουσιαστική νίκη των Ελλήνων έναντι των Περσών, τους γέμισε αυτοπεποίθηση και πίστη πως η ασιατική δύναμη δεν ήταν ανίκητη.

Μετά την πανωλεθρία τους, τα πλοία με το περσικό ιππικό κατευθύνθηκαν προς τον Πειραιά, για να καταλάβουν την Αθήνα που είχε μείνει ανυπεράσπιστη. Όμως, οι Αθηναίοι, παρά την κούραση από τη μάχη και τον βαρύ οπλισμό τους, έφτασαν πρώτοι εκεί, για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Όταν οι Πέρσες κατέφτασαν στον Πειραιά και είδαν από μακριά τους Αθηναίους στα τείχη της πόλης με τις ασπίδες τους να αστράφτουν στον ήλιο, αποδέχτηκαν την ήττα τους και ντροπιασμένοι πήραν τον δρόμο της επιστροφής για τον τόπο τους.

Η γέννηση του μαραθωνίου δρόμου ταυτίζεται ουσιαστικά με το έπος της Μάχης του Μαραθώνα. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η χαρμόσυνη είδηση της νίκης των Ελλήνων από τον Μαραθώνα στην Αθήνα μεταφέρθηκε από έναν οπλίτη –τον Φειδιππίδη– που διήνυσε 42,195 χιλιόμετρα για να φτάσει από την πεδιάδα του Μαραθώνα ως την Αθήνα. Ο Φειδιππίδης, λοιπόν, ξακουστός δρομέας της εποχής, μόλις έφτασε στον χώρο της Συνέλευσης της Βουλής, αναφώνησε το περίφημο «Νενικήκαμεν» και ξεψύχησε.

Η διοργάνωση αθλητικών αγώνων ήταν πολύ συχνή στην αρχαιότητα. Συνήθως, συνόδευαν τις θρησκευτικές γιορτές και εκδηλώσεις που διοργάνωναν οι αρχαίοι Έλληνες. Πληροφορίες σχετικά με την προετοιμασία των αθλητών για τους αγώνες βρίσκουμε για πρώτη φορά στα ομηρικά έπη, ωστόσο, η συστηματική προπόνηση των αθλητών καθιερώνεται μετά τη θέσπιση των Ολυμπιακών Αγώνων, κατά τον 8ο αι. π.Χ.

Η φυσική κατάσταση των αθλητών, η σωστή διατροφή τους και η οργανωμένη προπόνηση, ανάλογα με το άθλημα, ώστε να έχουν την καλύτερη δυνατή απόδοση στους αγώνες, έγιναν αντικείμενο μελέτης γιατρών της εποχής, φιλοσόφων, συγγραφέων, ακόμα και νομοθετών, όπως ο Σόλων. Στόχος όλων ήταν η επίτευξη της καλύτερης δυνατής φυσικής κατάστασης των αρχαίων αθλητών και για τον σκοπό αυτό επιστρατεύθηκαν γνώσεις αθλητιατρικής, φυσιολογίας και υγιεινής διατροφής, σύμφωνα πάντα με τις απαιτήσεις του κάθε αγωνίσματος, ώστε να καταγραφούν οι κανόνες της σωστής εκγύμνασης.

Αθλητές και προπονητές είχαν κοινό στόχο την καλύτερη δυνατή επίδοση, πάντα μέσα από την ευγενή άμιλλα. Έτσι, ο αθλητής που είχε ακολουθήσει συστηματικά το σωστό πρόγραμμα προετοιμασίας, προπόνησης και μελετημένης διατροφής, αναμφίβολα είχε και τις περισσότερες πιθανότητες να στεφθεί νικητής στους αγώνες, διάκριση που αποτελούσε υψίστη τιμή για τον ίδιο και τον τόπο του.
Το προπονητικό πρόγραμμα ενός αθλητή περιελάμβανε τρία μέρη: Πρώτον, την προετοιμασία (προθέρμανση), όπου με ήπιες ασκήσεις, κινήσεις αλλά και εντριβές οι αθλητές έκαναν καλό ζέσταμα στις αρθρώσεις και τα μέλη τους. Δεύτερον, την κυρίως προπόνηση, που είχε σκοπό να «δουλέψει» σωστά τους μυς και να δυναμώσει τις αντοχές του αθλητή, βοηθώντας τον να βελτιώσει όλο και περισσότερο τις επιδόσεις του στο αγώνισμα της επιλογής του.

Οι ασκήσεις που ακολουθούσαν ήταν διαφορετικές, ανάλογα με το άθλημα με το οποίο ασχολούνταν, και καθορίζονταν κατά κύριο λόγο από τους προπονητές που είχαν αναλάβει την προετοιμασία τους. Τρίτον, την αποθεραπεία, η οποία ήταν απαραίτητη για την αποκατάσταση του σώματος με ασκήσεις αναπνοής και χαλάρωσης, ώστε να «λυθούν» οι μύες και να ξεκουραστεί το σώμα. Ανάμεσα στις προπονήσεις, είχε μεγάλη σημασία οι αθλητές να χαλαρώνουν και να κάνουν ηλιοθεραπεία.

Οι Μαραθωνοδρόμοι έπρεπε να δουλέψουν σκληρά, εντατικά και συστηματικά σε όλο το διάστημα της προετοιμασίας, αλλά να έχουν και υπομονή, εγκράτεια, χαμηλό προφίλ, προσήλωση στις λεπτομέρειες και μελετημένη στρατηγική, ώστε να καταφέρουν όχι μόνο να διανύσουν τόσα χιλιόμετρα αλλά και να διακριθούν.

Αναμφίβολα, οι τροφές είναι το «καύσιμο» που είναι απαραίτητο για τη καλή λειτουργία του οργανισμού. Εξίσου σημαντική, λοιπόν, με την προπόνηση ήταν και η διατροφή των αθλητών, καθώς έπρεπε να τρέφονται με τις κατάλληλες, υγιεινές τροφές, προκειμένου να βελτιώσουν το επίπεδο της φυσικής τους κατάστασης και να αποδώσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Το υγιεινό διαιτολόγιο, επίσης, συνέβαλε στην προστασία του αθλητή από τις κακώσεις, στη γρήγορη επούλωση των τραυμάτων του, αλλά και στο ακμαίο ηθικό και την αισιόδοξη στάση ζωής.

Στην Αρχαία Ελλάδα, όπως αναφέρουν οι αρχαίοι συγγραφείς, ειδικοί είχαν αναλάβει το καθημερινό διαιτολόγιο των αθλητών, προσφέροντάς τους τα ιδανικά –ανά περίπτωση αθλητή– διατροφικά συστατικά. Ακόμη, οι αθλητές προσπαθούσαν να βελτιώσουν την απόδοσή τους καταναλώνοντας κρέας διαφορετικών ειδών ή ζωμό αίματος πριν από κάθε αγώνα. Τον 3ο αι. π.Χ., κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, κατανάλωναν μανιτάρια για να αυξήσουν τις δυνατότητές τους, ενώ οι μάγειρες τούς ετοίμαζαν ψωμί με αναλγητικές ιδιότητες.

Οι γιατροί της εποχής ήταν ιδιαίτερα σημαντικοί για την προετοιμασία των αθλητών, αφού με τις γνώσεις τους βοηθούσαν και στη σωστή επιλογή της διατροφής τους. Για να αυξήσουν τη δύναμη και τις αντοχές τους, οι αθλητές που έτρεχαν μεγάλες αποστάσεις, όπως οι Μαραθωνοδρόμοι, γύρω στον 1ο αι. μ.Χ., έπιναν ένα «θαυματουργό» αφέψημα, που ήταν φτιαγμένο από πολύτιμα βότανα της ελληνικής γης.

Σήμερα, είναι ευρέως γνωστό ότι οι πρωτεΐνες και οι υδατάνθρακες δίνουν εκείνες τις θερμίδες που χαρίζουν στους δρομείς ενέργεια, δύναμη και αντοχή (όπως άπαχο βοδινό κρέας, μπανάνες, δημητριακά, αυγά, γιαούρτι, σταφίδες, γλυκοπατάτες, αμύγδαλα, σολομό, πράσινα λαχανικά κ.ά.). Εξίσου απαραίτητη είναι και η κατανάλωση υγρών, για την απαραίτητη ενυδάτωση του οργανισμού.

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε: www.athensauthenticmarathon.gr