Αποτελεί δωρεά στο ελληνικό κράτος από τον Αντώνη Μπενάκη, στη μνήμη του Αιγυπτιώτη, επιχειρηματία και Δημάρχου Αθηνών πατέρα του Εμμανουήλ Μπενάκη.

Το μουσείο στεγάζεται στο νεοκλασικό κτίριο που ήταν η κατοικία της οικογένειας Μπενάκη στα μέσα του 19ου αιώνα, στη συμβολή των Οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Κουμπάρη. Αλλά, εδώ και μερικά χρόνια, και στο σύγχρονο κτίριο στην Οδό Πειραιώς 138. Στις μόνιμες ή έκτακτες εκθέσεις στους χώρους του μουσείου φιλοξενούνται συλλογές ή και μεμονωμένα εκθέματα ελλήνων δημιουργών που καλύπτουν όλο το φάσμα του ελληνικού πολιτισμού, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τη σύγχρονη εποχή.

Αντιπροσωπευτικά έργα τέχνης αλλά και της καθημερινής ζωής που προέρχονται, τόσο από το σύνολο του ελλαδικού χώρου όσο και από το χώρο της διασποράς.Επίσης, στο Μουσείο Μπενάκη λειτουργεί εξειδικευμένο εργαστήρι συντήρησης και αποκατάστασης έργων τέχνης με πολύ σημαντική δραστηριότητα.

Τέλος, το μουσείο έχει προχωρήσει σε σημαντικές εκδόσεις παρουσίασης του ελληνικού πολιτισμού, οι οποίες βοηθούν τους επισκέπτες να κατανοήσουν πλήρως το περιεχομένου το μουσείου, αλλά και διαχρονικά τον ελληνικό πολιτισμό.